Nhà thơ Thanh Quế - Phú Yên, nguyên Ủy viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam vừa ra mắt tập thơ "Nơi phòng đợi" do NXB Quân đội Nhân dân ấn hành mới đây như sự đúc kết kinh nghiệm cuộc sống của thi sĩ sau nhiều nếm trải.
Nhà thơ Thanh Quế - Phú Yên, nguyên Ủy viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam vừa ra mắt tập thơ “Nơi phòng đợi” do NXB Quân đội Nhân dân ấn hành mới đây như sự đúc kết kinh nghiệm cuộc sống của thi sĩ sau nhiều nếm trải.
 |
| Bạn thời kháng chiến tặng hoa nhà thơ Thanh Quế (bên trái) |
45 bài thơ trong tập “Nơi phòng đợi” ngỡ như một tuyển “danh ngôn con người đương đại”, lĩnh vực nào ta cũng bắt gặp bài học giá trị soi rọi từ cuộc sống. Nghĩ về thế thái nhân tình ông nhìn qua thấu kính để có những bài: Kẻ sống nhờ; Người câm, Cuộc đua hoặc như ngay trong bài Cuộc đời đầu tập thơ, thi sĩ viết: “Cuộc đời/ Ôm hôn đứa con béo phì/ Hắt hủi/ Bầy con gầy trơ xương”. Mặc dầu đã xuất bản 15 tập thơ và trường ca, song Thanh Quế không ầm ĩ mà thường lặng lẽ hướng vào nội tâm, tự vấn với chính mình đến tận cùng... Thơ ông còn là tiếng nói của lương tri đầy tính nhân văn: Kẻ thấp bé, Ông già, Không đề hoặc bài Phẩm chất của nhà thơ chỉ mấy câu nhưng ý rất sắc: “Phẩm chất của nhà thơ/ Được định giá/ Bởi việc dám lao hay không dám lao/ Vào lưỡi kiếm của ngôn từ”. Thậm chí có bài thơ còn ngắn hơn cả đầu đề của nó, như bài Bản tính của nhà thơ, ông gói gọn 4 từ: “Là/ Hay lo lắng”. Nói như nhà thơ Trúc Thông - bạn cùng thời với ông: Càng ngày Thanh Quế càng cô chắt, sự kìm nén càng bình tĩnh, tự nhiên… Thanh Quế chiến đấu cho thơ mình bằng thứ ngôn ngữ ít cách điệu hay nói thật chính xác là anh đã cách điệu bằng thứ ngôn ngữ sát sạt đời sống, sâu xa ẩn kín trong vỏ thô tháp… Ngay cả những bài viết về quê hương đất nước trong tập, dẫu cảm xúc có đầm đìa nhưng ngôn từ vẫn được chắt lọc, ta thấy qua các bài: Đêm Đà Nẵng nhìn chớp giật biển xa, Gặp lại Hải Phòng, Tuy An hoặc mô tả nơi chôn nhau cắt rốn trong bài Về làng xưa nhớ ba, nhà thơ chỉ điểm xuyết: “Ngay đầu làng Phú Thạnh/ Con đường cát trắng dẫn về nhà xưa/ Bàu Ngòi nước xanh, dập dềnh bông súng đỏ/ Tiếng bê kêu khản giọng ngoài đồng…”. Vâng, “Tiếng bê kêu khản giọng ngoài đồng” hay chính tiếng gọi trầm thống nén chặt của nhà thơ đối với quê hương.
Qua tập thơ
“Nơi phòng đợi” người đọc còn ngộ ra về số phận của thơ ca và hành trình của thi sĩ ở các bài:
Con đường văn học, Bản tính của nhà thơ, Phẩm chất của nhà thơ, Nhà thơ già... Tuổi càng cao người ta thường sống với kỷ niệm quá khứ, hay nghĩ về gia đình, người thân. Đây là mảng đề tài nhà thơ Thanh Quế có những cảm xúc thắt lòng. Đối với cha mẹ, ông có:
Về làng xưa nhớ ba, Bên bậu cửa; tình vợ chồng, ông có Anh và em cùng già. Nhà thơ tìm thấy năng lượng cuộc sống khi nghĩ về cháu con:
Bé Cỏ lật, Gọi ông qua điện thoại, Nói với con trai đang học xa hoặc ở bài thơ
Gởi con gái nhà thơ như có chút ăn năn:
“…Nhiều lần ba mắng con/ Có lúc giận đánh con/ Nhưng con là đứa con gái ba yêu quý nhất./ Ba mẹ tính nết khác nhau/ Ý thích khác nhau/ Nên hay xảy ra cãi vã/ Nếu có con sẽ dàn hòa rất dễ/ Nhưng con lại ở xa…”. Nhà thơ Ngô Thế Oanh - Tổng Biên tập Tạp chí Thơ của Hội Nhà văn Việt Nam từng nhận xét:
Cùng với thời gian, thơ Thanh Quế càng về sau càng đạt đến sự cô đọng thấm lòng của một sự chiêm nghiệm sâu sắc. Những bài thơ anh viết về những đời thường quanh anh, về gia đình anh, về tuổi thơ anh… Tất cả mang cái đẹp của sự lắng lại và chiều rộng không chỉ giới hạn trong câu chữ. Tập này Thanh Quế có hàng loạt thơ sáng tác về khoảng tuổi xế chiều bằng những cảm súc tích cực của người cao tuổi. Đây có lẽ là chủ đề chính ở
“Nơi phòng đợi”. Trong đó có các bài rất ấn tượng, như:
Tập làm quen, Người về hưu, Đêm, Những người đang sống, May mắn, Xuống tàu, Cuộc đua hay trong bài
Gửi bạn văn, nó như một thông điệp của văn nghệ sĩ chân chính để lại cho mai sau như câu thơ cuối đời của nhà thơ lớn Tố Hữu đã viết:
“Sống là cho mà chết cũng là cho!”.
Yêu một người là muốn người ấy hoàn toàn thuộc về mình, còn yêu một tác phẩm văn học là muốn đem tác phẩm ấy chia cho mọi người. Tập thơ “Nơi phòng đợi” - một trong số tác phẩm tôi muốn đem chia khắp công chúng hiện nay.
NGUYỄN TƯỜNG VĂN
