Lão Khiêm ngày xưa củ mỉ củ mì, chỉ biết ruộng đồng chứ có bao giờ quan tâm đến chim, cá. (Ngày ấy chị gọi chồng bằng "anh", từ ngày mê chim, chị quay ra gọi "lão"). Với Khiêm, việc anh chơi chim cũng là cái duyên.
- Ngày nào cũng chim!
Chồng vừa xách lồng ra khỏi cửa, chị Sam nhìn theo làu bàu. Miệng càm ràm còn tay thì gỡ cái lồng móc trên cao xuống. Chị dọn vệ sinh, châm thêm nước. Rồi chị vào nhà bê cái hộp nhựa, lấy muỗng xúc sâu bỏ vào chiếc ô nhỏ trong lồng. Chú chim đứng tỉnh bơ nhìn mấy con sâu trơn bóng lúc nhúc như một ổ dòi. Thấy chú Chào Mào Bông không đụng mỏ, chị mắng:
- Chê à ? Múc được sâu cho mày ăn là kì tích của bà đấy!
Chú chim vẫn lơ đễnh nhìn đi đâu. Khổ thân, con chim mới mua sao mà đỏng đảnh đến vậy. Sâu mua không thèm ăn, nhà không còn trái cây. Trong túi hết tiền, cũng tại phải bán vố cố bành để rước chú chim này về, giờ lấy gì để mua trái cây đây? Ổng về thấy chim đói thì đằng nào cũng hầm hè, chết thật! Nghĩ xong, chị chạy ra cây ổi sau nhà, lục tìm được một trái ổi chín, thở phào đem bỏ vào lồng đứng nhìn con chim ăn. Hết mưa rồi, chị đem con Chào Mào Bông ra sân tắm nắng. Lo cho chim chóc chu toàn, chị mới yên thân với lão chồng quý chim hơn… vợ.
 |
| Minh họa: H.Toàn |
Lão Khiêm ngày xưa củ mỉ củ mì, chỉ biết ruộng đồng chứ có bao giờ quan tâm đến chim, cá. (Ngày ấy chị gọi chồng bằng “anh”, từ ngày mê chim, chị quay ra gọi “lão”). Với Khiêm, việc anh chơi chim cũng là cái duyên. Một lần đến nhà bạn chơi, thấy hắn cho chim ăn, rỉ rả nói chuyện, anh thấy hay hay, tự dưng cũng muốn có một con chim. Người bạn sẵn sàng tặng một con Chào Mào. Tiếng hót của chú Chào Mào nhỏ đã thổi bừng đam mê bấy lâu bị nỗi cơ cực chèn lấp. Rồi anh tập tò, gia nhập thế giới của những người nuôi chim sau đó.
Chơi chim là thú chơi phong lưu và kén người. Đam mê, kiên nhẫn và phải có ít tiền. Chị Sam đến khổ sở với cái đam mê đó của chồng. Nhà nghèo, phải cắn răng để chiều chồng, lại thêm cái nỗi sợ sâu. Từ nhỏ, thấy con sâu là mếu khóc. Đến khi lấy chồng sinh con, cái tật vẫn to hơn tuổi. Mỗi lần thấy sâu thì oai oái la, mặt như đít nhái. Vậy mà khi chồng quay ra si mê mấy con Chào Mào, mỗi khi đi “cao đàm khoát luận” với bạn bè thì sẽ giao chị ở nhà lo mấy con chim. Nhìn lũ sâu lúc nhúc ngọ ngoạy là sởn gai ốc, mặc kệ anh dặn dò kĩ càng, chị vẫn làm lơ, bỏ trái cây cho chúng. Anh về la ó om sòm. Vậy là chị cũng phải nhắm mắt làm bạn với lũ sâu để tìm chút bình an.
Đêm lỏng lẻo, mèo vồ mất con Chào Mào Bông. Giống Chào Mào đó đẹp nên giá cũng khá, anh rất quý, con mèo ác nhơn vồ mất, chị Sam bị vạ lây. Chồng chửi bới tàn tệ, chị thấy mình nát còn hơn con chim bị mèo vồ.
Sau vụ mất con chim í, chị bị ám ảnh nặng, nên giờ thấy mấy con chim trâng trẩng hót là chị không chịu được, y như ánh sáng với người bị đau mắt vậy. Mà mắt chị bị đau thiệt. Cũng tại con chim quý hóa mà chị phải sống với một con mắt lờ mờ. Chuyện là có một người tới nhà bán chim, đúng lúc anh Khiêm đi vắng. Người lạ giới thiệu với chị đây là giống chim Chào Mào quý, tên Bạch Tạng. Loài chim này giá có khi lên tới vài chục triệu nhưng vì kẹt tiền, vợ bệnh con đau nên đành đoạn bán. Bán ngoài thị trường thì tiếc vì bọn nhà giàu có của dư của để, tìm đến thú chơi phong lưu chỉ để khoe mẽ tiền của chứ yêu quý, trân trọng gì chim muông. Nghĩ tới nghĩ lui rồi quyết định bán rẻ cho những người yêu chim tử tế. Gã gọi những người nghèo chơi chim là tử tế vì gã lí sự rằng, không dễ tìm người nghèo có thú chơi tao nhã, tốn kém. Chị Sam nghe hắn leo lẻo mà động lòng. Thực tình, cái thú chơi thanh cao này chẳng hợp với người móng chân vàng khè vì phèn như chị. Nhưng nghĩ đến sở thích của chồng, chị mót hết mấy đồng lẻ nhàu nát nữa là vừa đủ năm triệu để có chú chim Bạch Tạng.
Nhận được món quà từ vợ, anh Khiêm mừng như đứa nhỏ được cho kẹo. Anh hôn cái chụt vào má vợ cảm ơn. Chị Sam cũng vui, từ đó cũng bớt cáu cẳng chuyện chồng suốt ngày ru rú với mấy con chim. Thi thoảng thấy anh trễ nãi vụ “bài vở”, chị nói nửa đùa nửa thật “Mê chim quên vợ rồi!”.
Có con Bạch Tạng, anh Khiêm hí hửng, ngồi chỗ nào cũng nói về con chim này. Chăm bẵm nâng niu, được một thời gian thì con Bạch Tạng đổi sắc, lông từ trắng chuyển sang màu nâu vàng. Ra là hàng giả. Anh Khiêm nổi xung, túm tóc chị lôi sền sệt ra sân, đá bịch bịch vào ngực và mắng:
- Không biết mà tày hay. Bỏ tiền triệu mua con Bạch Tạng giả về cúng mày hả?
Chị Sam đau đớn khóc la. Phần khóc vì bị đòn đau, phần vì nghĩ tới việc cuối năm rồi còn bị gã vô lại lừa cho một vố. Cái tên lưu manh đã nhuộm trắng con Chào Mào bình thường và dụ chị đó là con Bạch Tạng rồi bán. Cuối năm thì ai chẳng cần tiền, nỡ nào lừa nhau như thế, đúng là chó cắn áo rách. Sau trận đánh đó, mắt chị tụ máu bầm, chữa chạy tốn kém và chịu tật với một con mắt có một màn mây ở giữa tròng. Đúng là họa vô đơn chí, cuối năm đã hết tiền còn rước nợ, chị Sam bời bời như cục chỉ… rối.
* * *
Qua hai ba tháng mười, đầu trên xóm dưới, đi đâu cũng râm ran câu chuyện Tết nhứt. Chị Sam chẳng thiết gì. Điên cả đầu... Con cái rón rén hỏi chuyện áo quần, chị nổi xung mắng, cũng tại con Bạch Tạng dở hơi... Chị giận sôi, máu như ứ đầy lên mặt, đến nỗi, chị chỉ muốn bắt con Bạch Tạng đè ra nhổ cho trụi lông và bầm nát ra luôn.
Như mọi năm, vào thời gian này thì công việc ngập cổ, vì cuối năm cuối tháng mà. Năm nay thì chị rảnh. Hết mưa, sạ xong thì nẫu ruột nẫu gan. Ngồi trước hiên nhà, chị đăm đăm nhìn con Bạch Tạng. Nó lanh lợi, lí lắc, có chiếc mũ to đều từ gốc tới đỉnh mũ, cong cong y như sừng đầu lân vậy. Cặp chân to dài. Phải công nhận con chim này đẹp, đúng là tiền nào của nấy nhưng càng nhìn nó, chị càng lộn gan. Dù có tức giận, có ấm ức cũng chỉ biết hầm hầm cái mặt chứ biết làm gì? Không lẽ đâm đầu xuống sông sau nhà mà chết? Có ai lại đi tự tử vì nghĩ mình thua một con chim? Mẹ con chị không quý bằng cái lông chân của con Bạch Tạng. Chồng con vô tâm vô tính, Tết không lo được gì cho con, nghĩ mà muốn khóc.
* * *
Sáng nay trời hửng nắng, anh Khiêm ngồi bên bàn nước kê cạnh gốc cây, kêu chị lại bằng cái giọng ra lệnh:
- Ngồi xuống nói chút chuyện coi!
- Có gì nói nhanh đi! - Chị hất mặt lên vì những giọt nước mắt tủi thân cứ chực rớt ra khi đối diện với chồng, thấy anh là chị nghĩ ngay đến khuôn mặt hí hửng khi trò chuyện với mấy con chim.
- Mấy mẹ con kiếm bộ đồ mơi mới mà mặc. Tết nhứt tới nơi rồi, bèm hem buốc huốc vậy không được đâu!
- Tiền ở đâu mà sắm với sửa. Chim ăn thì người nhịn chớ biết sao giờ! - Chị nhìn ra xa vì mắt đã ngậng nước.
Đợi chị nói xong, anh cầm xấp tiền dúi vào tay:
- Bao nhiêu đây đủ mẹ con ăn Tết chưa?
Nhìn xấp tiền dày cộm trên tay, chị hốt hoảng:
- Tiền ở đâu nhiều vậy? Trời ơi, nợ bác Sáu trưa trả được, tui cắn rơm cắn cỏ tui lạy ông, đừng đi rước nợ về nữa!
- Em cũng cái tật sồ sồ… Có người trả con Bạch Tạng với giá cao, anh mới đẩy nó đi rồi!
Như không tin vào điều chồng nói, chị lật đật nhìn ra chỗ anh vẫn móc con Bạch Tạng. Chỗ ấy giờ chỉ còn là một vũng nắng. Chị lấy ít tiền trên tay anh:
- Mẹ con em cần chừng này thôi. Số tiền còn lại anh cất đi, mai mốt có con nào quý thì mua.
- Khùng quá! Mẹ con mình là tài sản quý nhứt của tui rồi, chim chóc nào bằng!
Chị Sam đỏ mặt, nhìn lảng ra sân. Cái sân nhỏ hôm nay nhốt đầy nắng…
Truyện ngắn: NGUYỄN THỊ BÍCH NHÀN
