Hồ Chí Minh - "Tên Người là cả một niềm thơ"

Trước nay ở Việt Nam, một con người mà mỗi khi nhắc đến, cả thế giới đều vô cùng ngưỡng vọng - Hồ Chí Minh! Ngoài một nhà cách mạng vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn là nhà văn hóa kiệt xuất, một nhà thơ lớn; tư tưởng, tình cảm của Người tỏa sáng khắp năm châu. Bởi vậy, đã có nhiều thi sĩ, nhà báo, nhà hoạt động cách mạng trên thế giới dành cho Người những bài viết, vần thơ hết sức xúc động, luôn tỏ lòng kính trọng...

 

 

•  HỒ CHÍ MINH - NGUỒN CẢM HỨNG VÔ TẬN

 

Tôi đang lật từng trang Tập thơ “Tên Người là cả một niềm thơ”, với 59 bài thơ của hàng chục thi sĩ nổi tiếng ở 26 nước viết về cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cuốn sách được NXB Thanh niên ấn hành, năm 1974.

 

Để tuyển chọn những tác phẩm sâu sắc nhất của bạn bè thế giới viết về Bác, phục vụ bạn đọc ngay những ngày đất nước còn trong lửa đạn chiến tranh, nhiều nhà thơ, dịch giả tên tuổi như: Xuân Diệu, Tố Hữu, Tế Hanh, Phạm Huy Thông, Trinh Đường... đã làm việc nghiêm túc, kỹ lưỡng, với tấm lòng kính trọng Bác vô bờ! 

 

Viết về Bác Hồ, các nhà thơ ở Việt Nam đã có hàng trăm bài thơ bất hủ của các nhà thơ nổi tiếng: Tố Hữu, Chế Lan Viên, Viễn Phương, Nguyễn Đức Mậu, Hải Như, Minh Huệ... Song, Chủ tịch Hồ Chí Minh đâu chỉ là của người Việt Nam mà Bác đã trở thành con người của thế giới, của mọi dân tộc cần lao, bị áp bức, đọa dày. Người đã đấu tranh không biết mệt mỏi cho đất nước Việt Nam hoàn toàn độc lập và cho thế giới hòa bình - Người là hiện thân của nhân loại. Bởi vậy, ca ngợi Hồ Chí Minh đã là nguồn cảm xúc, thi hứng chung, vô cùng tận của thi sĩ khắp thế giới.

 

Trong cuộc đời cách mạng, Bác Hồ đã đặt chân đến 30 quốc gia, làm nhiều nghề để sống, để tìm con đường cứu nước, cứu dân. Có hiểu sâu sắc tình yêu lớn lao của Bác đối với dân, với nước mới viết được những câu thơ: “Vì đất nước/Người đã ra đi/Tại những miền xa lạ/Người hiểu thêm Tổ quốc mình...” (Enxơtơ su Ma Khơ - CHDC Đức).

 

Trong bài thơ nổi tiếng: “Hồ Chí Minh tên Người là cả một niềm thơ”, Phêlích Pita Rôđơrighết - nhà thơ Cu Ba đã khẳng định sức hấp dẫn viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với thi sĩ trên cả thế giới. Tác giả đã khái quát các khía cạnh về một nhân cách lớn Hồ Chí Minh: “Bởi vì Người, Chủ tịch Hồ Chí Minh/Nhà thơ Hồ Chí Minh/Người nông dân Việt Nam trong sáng: Hồ Chí Minh...”. Theo nhà thơ, chỉ có Hồ Chí Minh mới quặn thắt lòng trước cảnh: “Trong mỗi xóm nhỏ tan hoang vì bom na-pan Mỹ/Một mảnh tim Người tự cháy xót xa/Hồ Chí Minh, tên Người là cả một niềm thơ…”.

 

Còn Lisanđơrô Ôtêrô - một nhà thơ khác người Cu Ba, bằng thi pháp hóa và sự cảm nhận tuyệt vời về Bác Hồ; theo tác giả, để làm nên một người cộng sản, Hồ Chí Minh hội tụ đủ các yếu tố: 

 

“Bác vốn là người du kích

Ngoài trí thông minh, Người chẳng thiếu gì cảm xúc:

Bác vốn là nhà thơ

Ngoài sự tinh anh, Người có tầm nhìn xa:

Bác vốn là nhà chính trị

Ngoài sự hiểu biết, Người còn bao vốn quý:

Bác vốn là người thầy

Và tất cả chung đúc vào đây:

Người du kích, nhà thơ, nhà chính trị, người thầy

Để làm nên một người cộng sản...” 

 

Trong tâm thức các nhà thơ thế giới, Chủ tịch Hồ Chí Minh lấp lánh như viên ngọc sáng, một người cộng sản mẫu mực; đạo đức, nhân cách, thanh cao, vĩ đại mà dung dị, gần gũi, chan hòa, Bác thuộc về mọi dân tộc khổ đau trên thế giới: “Người nông dân gặp Bác/Đoán Bác là nông dân/Anh công nhân đường sắt/Tưởng Bác là công nhân.../Người là ai? Người là ai?/Mà sao lại quá bình thường? Để đến khi “Người đã xa mấy dặm đường/Mọi người mới biết tỏ tường:/Đấy là lãnh tụ Việt Nam” (Câu chuyện Mục Nam Quan - Trương Vĩnh Mai - Trung Quốc). 

 

Sự khiêm nhường của Bác Hồ được nhà thơ Inđiô Nabôri thốt lên đầy khâm phục:

 

“Bác Hồ ơi

Ca ngợi Người

Không cần phải viết một bản Ô-đi-xê hay I-li-át

Cũng chẳng cần đâu một áng thơ dài

Ca ngợi Người, Bác Hồ ơi

Là bản anh hùng ca thời đại

Gọn gàng trong hai chữ Việt Nam!”

(Ca ngợi Người)

 

Trên thế giới chưa từng có vị lãnh tụ nào gần gũi, yêu dân nước mình và Nhân dân khắp năm châu như Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những tưởng chỉ có người Việt Nam mới gọi Chủ tịch Hồ Chí Minh là Bác, Bác Hồ; thật xúc động trong Tập thơ “Tên Người là cả một niềm thơ” có đến 14 bài thơ đã lấy hai từ “Bác Hồ” để đặt tên bài thơ. Bác Hồ đã vượt lên “một niềm thơ” để trở thành tên gọi chung, niềm tự hào của cả thế giới:

 

“Hồ Chí Minh: Hạnh phúc nở muôn hoa

Thế giới quanh Người không dứt lời ca”.

(Hồ Chí Minh - Êoan Maccon - Anh)

 

•  TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH LUÔN TỎA SÁNG

 

Con người, cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn sáng ngời trong tâm thức của dân tộc Việt Nam và bạn bè thế giới. Từ lúc bôn ba đi tìm đường cứu nước, đấu tranh cho hòa bình độc lập dân tộc và sự nghiệp giải phóng các dân tộc thuộc địa trên thế giới, cho đến khi “lên đường theo tổ tiên” về với “thế giới người hiền”, tư tưởng, nhân cách Hồ Chí Minh luôn được bạn bè thế giới kính trọng, ngưỡng mộ. Một nhà thơ người Haiti, năm 1961 sang thăm Việt Nam, được Bác Hồ tiếp đã cảm phục viết: “Những ai muốn biết thế nào là một con người thực sự, vẻ đẹp của thế giới ở đâu, chiến thắng của chân lý trên trái đất ở đâu, ở đâu có mùa xuân, hãy đến thăm Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự tồn tại điển hình của một anh hùng của thời đại chúng ta”.

 

Ngày 2/9/1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu qua đời, để lại cho hàng triệu triệu trái tim người Việt Nam và bạn bè thế giới niềm tiếc thương vô hạn. Trong Điện chia buồn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cu Ba và Chính phủ cách mạng Cu Ba, Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô viết: “... Hồ Chủ tịch thuộc những lớp người đặc biệt mà cái chết đã gieo mầm cho sự sống và là nguồn cổ vũ đời đời bất diệt...”. Điện chia buồn của Đảng Cộng sản I-ta-li-a cũng đã viết: “Ở Người có cái gì đó không thể chết được và sẽ không bao giờ chết...”. Khẳng định Hồ Chí Minh con người của nhân loại, Mighen Đêxtêphanô (người Cu Ba), Giáo sư cố vấn Viện Nghiên cứu châu Á viết: “Hồ Chí Minh là tác giả vĩ đại của cách mạng Việt Nam, cuộc cách mạng với bản chất của nó, trong nguồn gốc của nó, trong cuộc đấu tranh và chiến thắng của nó luôn là nguồn cảm hứng và là người chỉ đường. Và cuối cùng chữ Bác Hồ là chữ đã thể hiện đồng thời tình cảm, sự kính trọng và ý nghĩa của chữ đó. Tấm gương của Bác Hồ tiếp tục là nguồn cảm hứng để không yếu đuối trong đấu tranh giành lấy tương lai, để không dừng lại ở điều đạt được mà luôn luôn tiến lên phía trước...”...

 

Tình cảm của bạn bè quốc tế đã dành cho Bác Hồ hết sức đặc biệt, đúng như những câu thơ đầy niềm tự hào của nhà thơ Hải Như đã viết trong những ngày Bác qua đời: 

 

“Hỏi có ai giàu hơn Bác Hồ ta 

Người chợp mắt, cả năm châu cùng đến 

Trên giường Bác, chúng tôi không thắp nến 

Đã có trăng sao ôm ấp quanh Người”

(Chúng cháu canh giấc Bác ngủ, Bác Hồ ơi)

 

Phải là người “giàu” như Bác Hồ, Người mà đạo đức, nhân cách, sự hy sinh, cống hiến trọn vẹn cho dân, cho nước, cho phong trào đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc dân chủ trên toàn thế giới tỏa sáng, đã ảnh hưởng lớn đến nhường nào mới đón nhận niềm kính trọng, nghiêng mình của cả thế giới! 

 

Ngoài thơ ca, Bác Hồ cũng là đề tài mà báo chí các nước tập trung ca ngợi nhiều nhất. Tờ Tiến lên của Xri Lanca nhận định: “Người (Hồ Chủ tịch) đã làm nên lịch sử hiện đại, là một trong những nhân vật cao quý nhất, đáng kính nhất của thời đại chúng ta”. Tiến sĩ Mô-đa-gát At-mét, Giám đốc UNESCO khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói: “Chỉ có ít nhân vật trong lịch sử trở thành một bộ phận của huyền thoại ngay khi còn sống và rõ ràng Hồ Chí Minh là một trong số đó. Người sẽ được ghi nhớ không phải chỉ là người giải phóng cho Tổ quốc và Nhân dân bị đô hộ, mà còn là một nhà hiền triết hiện đại đã mang lại một viễn cảnh và hi vọng mới cho những người đang đấu tranh không khoan nhượng để loại bỏ bất công, bất bình đẳng khỏi trái đất này”...

 

Lúc Bác qua đời, báo chí nhiều nước đã dành các bài viết xúc động để ca ngợi sự đóng góp lớn lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với phong trào hòa bình trên thế giới. Báo Quan Điểm của Miến Điện ra ngày 5/9/1969 viết: “Người luôn đứng về phía độc lập, công lý và phồn vinh của loài người và đấu tranh để thực hiện những mục tiêu đó. Chủ tịch Hồ Chí Minh là gương sáng ngời của Nhân dân Việt Nam, nhân dân các thuộc địa, các lực lượng dân chủ và hoà bình thế giới”...

 

Đọc các bài thơ cũ, những bài viết, nhận định của bạn bè thế giới về BácvHồ, tôi vô cùng xúc động và tự hào vì Việt Nam có Bác Hồ, Người đã làm rạng danh cả thế giới...

 

THANH DƯƠNG HỒNG