Thăm nhà máy thủy điện lớn đầu tiên của miền Nam

Nhà máy Thủy điện Đa Nhim là công trình thủy điện xây dựng trên sông Đa Nhim của vùng đất D’ran, huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng nhưng tổ máy lại nằm trên địa bàn xã Lâm Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận. Đây là nhà máy thủy điện lớn đầu tiên của miền Nam.

2 đường ống thủy áp liên tỉnh nối D’ran với Ninh Sơn

Công trình thủy điện Đa Nhim nay thuộc Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi. Công trình thủy điện này được khởi công xây dựng ngày 1/4/1961 với công suất lắp đặt 160MW gồm 4 tổ máy. Công trình được xây dựng với sự tài trợ của Chính phủ Nhật Bản.

Công trình có hồ chứa và đường hầm dẫn nước thuộc tỉnh Lâm Đồng; nhà van, đường ống áp lực, nhà máy thủy điện, sân ngắt thuộc địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Ngày 15/1/1964, Nhà máy Thủy điện Đa Nhim chính thức vận hành phát điện tổ máy số 1 và số 2, đến cuối năm 1964 thì hoàn thành toàn bộ công trình.

Năm 1994, Nhà máy Thủy điện Sông Pha với công suất 7,5MW, được xây ở bậc thang dưới của thủy điện Đa Nhim nên hình thành cụm thủy điện Đa Nhim - Sông Pha với công suất 167,5MW.

Từ năm 2012, Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi tiến hành đầu tư Dự án mở rộng Nhà máy Thủy điện Đa Nhim, lắp thêm một tổ máy 80MW, nâng tổng công suất cụm thủy điện Đa Nhim - Sông Pha lên 247,5MW. Dự án hoàn thành toàn bộ công trình, vận hành thương mại đủ công suất thiết kế từ ngày 12/8/2021. Ngoài nhiệm vụ phát điện, phục vụ công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước và địa phương, Nhà máy Thủy điện Đa Nhim tham gia điều tiết lũ trên lưu vực hồ Đơn Dương và cung cấp nước phục vụ thâm canh nông nghiệp cho huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng và tỉnh Ninh Thuận. Hàng năm, cụm thủy điện Đa Nhim - Sông Pha cung cấp cho lưới điện quốc gia hơn 1,1 tỷ kWh.

Công nhân kiểm tra hệ thống máy móc

Năm 2022, nhờ thủy văn thuận lợi, Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi sản xuất được trên 3,1 tỷ kWh. Trong đó, cụm thủy điện Đa Nhim - Sông Pha sản xuất được 1,49 tỷ kWh, cung cấp cho tỉnh Ninh Thuận khoảng 785 triệu m3 nước.

Điều đặc biệt khi quan sát từ chân núi, nhìn lên 2 đường ống thủy áp lắp song song nhau được xây dựng từ năm 1963, mỗi đường ống có chiều dài 2.257 m, độ nghiêng từ 20 độ đến 45 độ, với 16 block neo bằng bê tông và 99 gối đỡ (mỗi đường ống) bằng thép cách nhau trung bình 20 m và đường kính ống giảm dần từ 2 m xuống 1,05 m khi đến nhà máy. Từ chân núi nhìn lên có thể thấy đường ống thủy áp mang dáng hình của cô gái mặc áo kimono của Nhật trên đầu đội chiếc nón lá Việt Nam.

Đại diện Công ty Cổ phần Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi cho biết, để vận hành an toàn nhà máy thủy điện, công ty thực hiện kiểm tra hệ thống thiết bị, công trình theo lịch bảo dưỡng, sửa chữa định kỳ; vận hành các tổ máy phát điện và hồ chứa tuyệt đối tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa; tổ chức diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ định kỳ hàng năm.