Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 732/2001/QĐ - TTg về việc phê duyệt Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020.
Gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 732/2001/QĐ - TTg về việc phê duyệt Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020. Đây là văn bản pháp lý quan trọng, kim chỉ nam để ngành thuế thực hiện cải cách, triển khai các giải pháp đồng bộ để đạt được mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 - 2020.
Cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020 nhằm xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng bộ, thống nhất, công bằng, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường theo định hướng XHCN; mức động viên hợp lý tạo cho người nộp thuế tăng tích tụ, tăng khả năng cạnh tranh, thực sự là một trong những công cụ quản lý kinh tế vĩ mô có hiệu quả, hiệu lực của Đảng và Nhà nước; xây dựng ngành Thuế Việt Nam hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; công tác quản lý thuế và phí, lệ phí thống nhất, minh bạch, đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện dựa trên ba nền tảng cơ bản: thể chế chính sách thuế minh bạch, quy trình thủ tục hành chính thuế đơn giản, khoa học theo thông lệ quốc tế; nguồn nhân lực có chất lượng, liêm chính và ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết, tích hợp, tự động hóa cao.
Trong các lĩnh vực cần cải cách của hệ thống thuế, cải cách chính sách thuế là một trong những vấn đề quan trọng. Mục tiêu, yêu cầu của việc này đòi hỏi phải xây dựng và thực hiện chính sách huy động thuế và phí, lệ phí hợp lý để thúc đẩy phát triển nhanh sức sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh và khả năng tích tụ của doanh nghiệp, khuyến khích xuất khẩu, khuyến khích đầu tư, nhất là đầu tư áp dụng công nghệ cao, đầu tư vào vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, đảm bảo cho nền kinh tế tăng trưởng cao, bền vững, góp phần ổn định và nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo nhu cầu chi tiêu cần thiết hợp lý của ngân sách nhà nước. Hệ thống chính sách thuế và phí, lệ phí sửa đổi, bổ sung kịp thời phù hợp với định hướng phát triển kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước; đảm bảo mở rộng cơ sở thuế, phát triển nguồn thu, bao quát các nguồn thu mới phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế và cơ cấu lại theo hướng tăng tỷ lệ động viên từ thu nội địa (không kể thu từ dầu thô) năm 2015 chiếm trên 70% tổng thu ngân sách nhà nước, năm 2020 chiếm trên 80% tổng thu ngân sách nhà nước (năm 2010 chiếm 63,4%). Hệ thống chính sách thuế được sửa đổi, bổ sung phải phù hợp thông lệ quốc tế, chủ động hội nhập, khuyến khích thu hút đầu tư từ mọi thành phần kinh tế, từ đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, khuyến khích xuất khẩu hàng hóa; đồng thời bảo hộ hợp lý, có chọn lọc, có thời hạn đối với các ngành kinh tế, ngành công nghiệp; thúc đẩy sản xuất phát triển, tăng cường sức cạnh tranh của nền kinh tế. Từng bước đơn giản hóa chính sách thuế, bảo đảm chính sách rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện giúp cho người nộp thuế tự giác thực hiện tốt nghĩa vụ thuế. Hệ thống chính sách thuế được hoàn thiện và có cơ cấu hợp lý với những định hướng chủ yếu: giai đoạn 2011 - 2015, tỷ lệ huy động thu ngân sách nhà nước 23 - 24% GDP, trong đó tỷ lệ động viên từ thuế và phí, lệ phí khoảng 22 - 23% GDP; tốc độ tăng trưởng số thu thuế và phí, lệ phí bình quân hàng năm đạt khoảng 16 - 18%/năm. Thuế môn bài sẽ bãi bỏ chuyển thành một khoản thu lệ phí quản lý hoạt động kinh doanh hàng năm; thực hiện miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đối với các đối tượng thuộc diện miễn giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp theo Nghị quyết số 55/2010/QH 12 của Quốc hội đến năm 2020 và theo Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp; đồng thời hoàn thiện các chế độ, chính sách thu ngân sách nhà nước từ tài sản quốc gia như thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thu đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Giai đoạn 2016 - 2020, tỷ lệ huy động thu ngân sách nhà nước và tỷ lệ động viên từ thuế và phí, lệ phí trên GDP ở mức hợp lý theo hướng mức thuế được nghiên cứu điều chỉnh giảm mức động viên trên một đơn vị hàng hóa, doanh thu dịch vụ để khuyến khích cạnh tranh, khuyến khích tích tụ vốn cho sản xuất kinh doanh. Hệ thống chính sách thuế giai đoạn này sẽ bao gồm các sắc thuế và phí, lệ phí và các khoản thu ngân sách như giai đoạn 2011 - 2015, trong đó nội dung từng sắc thuế được sửa đổi, bổ sung phù hợp theo cam kết WTO, các cam kết mậu dịch tự do khu vực và song phương, đảm bảo tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi và thúc đẩy đầu tư, đảm bảo lợi ích quốc gia về quyền thu thuế, tạo điều kiện cho người nộp thuế phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần hoàn thành mục tiêu đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2010; các sắc thuế và thu ngân sách nhà nước liên quan đến đất đai, bất động sản được nghiên cứu xây dựng đồng bộ.
Để Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020 thành hiện thực tốt đẹp, các cấp ủy đảng và chính quyền, các cơ quan, đoàn thể, tổ chức, cá nhân cần nâng cao trách nhiệm trong triển khai thực hiện Chíến lược; xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện trong từng ngành, từng lĩnh vực, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước đến năm 2020. Mặt khác, cần hiểu rõ trách nhiệm trong việc phối hợp với cơ quan thuế như cung cấp, trao đổi thông tin, điều tra, xử lý vi phạm và các biện pháp hành chính khác để góp phần thu đúng, đầy đủ, kịp thời các khoản thu vào ngân sách nhà nước.
Cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020 nhằm xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng bộ, thống nhất, công bằng, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường theo định hướng XHCN; mức động viên hợp lý tạo cho người nộp thuế tăng tích tụ, tăng khả năng cạnh tranh, thực sự là một trong những công cụ quản lý kinh tế vĩ mô có hiệu quả, hiệu lực của Đảng và Nhà nước; xây dựng ngành Thuế Việt Nam hiện đại, hiệu lực, hiệu quả; công tác quản lý thuế và phí, lệ phí thống nhất, minh bạch, đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện dựa trên ba nền tảng cơ bản: thể chế chính sách thuế minh bạch, quy trình thủ tục hành chính thuế đơn giản, khoa học theo thông lệ quốc tế; nguồn nhân lực có chất lượng, liêm chính và ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết, tích hợp, tự động hóa cao.
Trong các lĩnh vực cần cải cách của hệ thống thuế, cải cách chính sách thuế là một trong những vấn đề quan trọng. Mục tiêu, yêu cầu của việc này đòi hỏi phải xây dựng và thực hiện chính sách huy động thuế và phí, lệ phí hợp lý để thúc đẩy phát triển nhanh sức sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh và khả năng tích tụ của doanh nghiệp, khuyến khích xuất khẩu, khuyến khích đầu tư, nhất là đầu tư áp dụng công nghệ cao, đầu tư vào vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, đảm bảo cho nền kinh tế tăng trưởng cao, bền vững, góp phần ổn định và nâng cao đời sống nhân dân, đảm bảo nhu cầu chi tiêu cần thiết hợp lý của ngân sách nhà nước. Hệ thống chính sách thuế và phí, lệ phí sửa đổi, bổ sung kịp thời phù hợp với định hướng phát triển kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước; đảm bảo mở rộng cơ sở thuế, phát triển nguồn thu, bao quát các nguồn thu mới phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế và cơ cấu lại theo hướng tăng tỷ lệ động viên từ thu nội địa (không kể thu từ dầu thô) năm 2015 chiếm trên 70% tổng thu ngân sách nhà nước, năm 2020 chiếm trên 80% tổng thu ngân sách nhà nước (năm 2010 chiếm 63,4%). Hệ thống chính sách thuế được sửa đổi, bổ sung phải phù hợp thông lệ quốc tế, chủ động hội nhập, khuyến khích thu hút đầu tư từ mọi thành phần kinh tế, từ đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, khuyến khích xuất khẩu hàng hóa; đồng thời bảo hộ hợp lý, có chọn lọc, có thời hạn đối với các ngành kinh tế, ngành công nghiệp; thúc đẩy sản xuất phát triển, tăng cường sức cạnh tranh của nền kinh tế. Từng bước đơn giản hóa chính sách thuế, bảo đảm chính sách rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện giúp cho người nộp thuế tự giác thực hiện tốt nghĩa vụ thuế. Hệ thống chính sách thuế được hoàn thiện và có cơ cấu hợp lý với những định hướng chủ yếu: giai đoạn 2011 - 2015, tỷ lệ huy động thu ngân sách nhà nước 23 - 24% GDP, trong đó tỷ lệ động viên từ thuế và phí, lệ phí khoảng 22 - 23% GDP; tốc độ tăng trưởng số thu thuế và phí, lệ phí bình quân hàng năm đạt khoảng 16 - 18%/năm. Thuế môn bài sẽ bãi bỏ chuyển thành một khoản thu lệ phí quản lý hoạt động kinh doanh hàng năm; thực hiện miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đối với các đối tượng thuộc diện miễn giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp theo Nghị quyết số 55/2010/QH 12 của Quốc hội đến năm 2020 và theo Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp; đồng thời hoàn thiện các chế độ, chính sách thu ngân sách nhà nước từ tài sản quốc gia như thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thu đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Giai đoạn 2016 - 2020, tỷ lệ huy động thu ngân sách nhà nước và tỷ lệ động viên từ thuế và phí, lệ phí trên GDP ở mức hợp lý theo hướng mức thuế được nghiên cứu điều chỉnh giảm mức động viên trên một đơn vị hàng hóa, doanh thu dịch vụ để khuyến khích cạnh tranh, khuyến khích tích tụ vốn cho sản xuất kinh doanh. Hệ thống chính sách thuế giai đoạn này sẽ bao gồm các sắc thuế và phí, lệ phí và các khoản thu ngân sách như giai đoạn 2011 - 2015, trong đó nội dung từng sắc thuế được sửa đổi, bổ sung phù hợp theo cam kết WTO, các cam kết mậu dịch tự do khu vực và song phương, đảm bảo tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi và thúc đẩy đầu tư, đảm bảo lợi ích quốc gia về quyền thu thuế, tạo điều kiện cho người nộp thuế phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần hoàn thành mục tiêu đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2010; các sắc thuế và thu ngân sách nhà nước liên quan đến đất đai, bất động sản được nghiên cứu xây dựng đồng bộ.
Để Chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011 - 2020 thành hiện thực tốt đẹp, các cấp ủy đảng và chính quyền, các cơ quan, đoàn thể, tổ chức, cá nhân cần nâng cao trách nhiệm trong triển khai thực hiện Chíến lược; xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện trong từng ngành, từng lĩnh vực, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước đến năm 2020. Mặt khác, cần hiểu rõ trách nhiệm trong việc phối hợp với cơ quan thuế như cung cấp, trao đổi thông tin, điều tra, xử lý vi phạm và các biện pháp hành chính khác để góp phần thu đúng, đầy đủ, kịp thời các khoản thu vào ngân sách nhà nước.
BÌNH NGUYÊN
