Thư viện điện tử (TVĐT) là một khái niệm, mà cho đến tận hôm nay, vẫn chưa được định nghĩa một cách thống nhất...
Thư viện điện tử là gì?
Thư viện điện tử (TVĐT) là một khái niệm, mà cho đến tận hôm nay, vẫn chưa được định nghĩa một cách thống nhất. Trong thực tiễn định nghĩa này vẫn còn có nhiều tranh luận, chưa ngã ngũ. Nhưng nhìn chung, khái niệm về TVĐT có thể được định nghĩa như sau: “Đó là một hệ thống thông tin trong đó các nguồn thông tin đều có sẵn dưới dạng có thể xử l› được bằng máy tính với tất cả các chức năng bổ sung, lưu trữ, bảo quản, tìm kiếm, truy cập và hiển thị đều sử dụng kỹ thuật số”. Mặt khác, TVĐT cũng có thể hiểu một cách tổng quát, đó là: “Một loại hình thư viện đã tin học hóa gồm toàn bộ hoặc một số dịch vụ thư viện. Đó còn là nơi người sử dụng có thể tới để tra cứu, sử dụng các dịch vụ thường làm như với một thư viện truyền thống, nhưng đã được tin học hóa. Và nguồn lực của TVĐT bao gồm cả tài liệu in giấy và tài liệu đã được số hóa”.
 |
| Internet là một nhu cầu tất yếu để nâng cao kiến thức, văn hóa. Ảnh: Gia Khánh |
Còn theo thạc sĩ Nguyễn Minh Hiệp, Giám đốc Thư viện Đại học Khoa học tự nhiên thành phố Hồ Chí Minh thì: “TVĐT là một thư viện phục vụ thông tin bằng điện tử với nguồn lực thông tin điện tử được truy cập từ những tư liệu điện tử bao gồm CD-ROM, tạp chí điện tử, cơ sở dữ liệu trực tuyến,… thông qua máy tính và mạng máy tính”.
Tóm lại, TVĐT là thư viện chỉ sử dụng các phương tiện điện tử trong thu thập, xử lý, lưu trữ, tìm kiếm và phổ biến thông tin. Và như vậy, có thể hiểu một cách nôm na rằng, TVĐT là một loại thư viện mà khi hoạt động thì việc phục vụ bạn đọc thông qua hệ thống máy tính đã được nối mạng…
Bao giờ Lâm Đồng có Thư viện điện tử?
Bao giờ Lâm Đồng xây dựng và đưa vào hoạt động TVĐT? Câu hỏi này đã được đặt ra từ gần 5 năm nay, nhưng quả thật, cho đến tận bây giờ, vẫn chưa thể có câu trả lời chính xác. Bởi những lý do sau đây:
- Trước hết, cũng như việc xây dựng thư viện truyền thống, TVĐT phải có cơ sở vật chất kỹ thuật đầy đủ. Đó là phải tạo lập một mạng intranet có tốc độ kết nối nhanh với internet, lại phải có một hệ thống máy chủ lớn, thực hiện việc quản trị và các dịch vụ khác nhau. Cùng với đó là phải có một hệ thống máy trạm để cập nhật và khai thác thông tin. Bên cạnh đó, TVĐT cần phải có phần mềm hệ thống điều hành và quản trị các cơ sở dữ liệu và phần mềm xuất bản điện tử, xuất bản CD-ROM...
- Sau nữa, để có thể phục vụ được bạn đọc, TVĐT phải xây dựng được cho mình một kho tài liệu đầy đủ các lĩnh vực và đã được số hóa. Đây là nội dung quan trọng khi xây dựng TVĐT. Nó cũng tương tự như kho tài liệu (sách, báo, tạp chí…) của thư viện truyền thống. Không thể gọi là thư viện, nếu nó không có tài liệu để phục vụ bạn đọc.
- Cuối cùng là nhân lực quản lý TVĐT. Đây có thể xem là nội dung lớn nhất, quan trọng nhất và cũng là khó khăn nhất hiện nay của hầu hết các địa phương khi thành lập TVĐT. Không phải hễ cứ là kỹ sư công nghệ thông tin là có thể quản lý và điều hành tốt hoạt động của TVĐT, nếu như những người đó không có kiến thức chuyên môn vững về thư viện. Để tìm được người đáp ứng những tiêu chuẩn cơ bản trên, lại tâm huyết với nghề thư viện với đồng lương như hiện nay thì không phải dễ. Vì vậy, để có nguồn nhân lực đáp ứng cho việc xây dựng và quản lý TVĐT, rất cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa nghiệp vụ thư viện và CNTT. Đó là một sự kết hợp hữu cơ cần thiết phải có trong nội dung xây dựng TVĐT.
Trên đây là ba nội dung cơ bản và cần thiết phải có để có thể xây dựng một TVĐT. Căn cứ vào những nội dung trên đây thì hiện nay Thư viện tỉnh Lâm Đồng khó có thể triển khai được việc xây dựng TVĐT, nếu chưa được sự quan tâm một cách triệt để, và quyết liệt của các cấp, các ngành của tỉnh, mà trước hết là của lãnh đạo thư viện.
Ngày nay, việc xây dựng TVĐT đã và đang trở nên cấp thiết. Sự thành công của việc xây dựng TVĐT sẽ đem lại tác động to lớn đến đời sống của cộng đồng, trong đó, đặc biệt là đối với cuộc sống của các thế hệ sinh viên. Nhưng cũng cần phải ghi nhớ rằng, TVĐT chỉ có giá trị khi nó có thông tin và có người biến thông tin này trở nên cần thiết và hữu ích. Thông tin dù đến bởi bất cứ từ nguồn nào đều là kho báu. Những người làm công tác thư viện đang nắm giữ chìa khóa để mở kho tàng thông tin này trong tay, dù đó là thư viện truyền thống hay TVĐT.
VŨ THỊ HẠNH
