Quan điểm điều trị ung thư hiện nay: "Ung thư biết sớm trị lành", ba phương pháp phẫu thuật, xạ trị và hóa chất được các nước tiên tiến trên thế giới áp dụng là những phương pháp điều trị chính, cần phải tuân thủ nghiêm ngặt để tránh bỏ lỡ cơ hội vàng.
Quan điểm điều trị ung thư hiện nay: “Ung thư biết sớm trị lành”, ba phương pháp phẫu thuật, xạ trị và hóa chất được các nước tiên tiến trên thế giới áp dụng là những phương pháp điều trị chính, cần phải tuân thủ nghiêm ngặt để tránh bỏ lỡ cơ hội vàng.
Ung thư là một bệnh được loài người nói đến rất sớm nhưng cho đến nay ung thư vẫn là một vấn đề thời sự bởi vì người ta vẫn chưa biết một cách đầy đủ về nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh cũng như chưa biết định nghĩa chính xác thế nào là một bệnh ung thư. Tuy nhiên có một số nét cơ bản sau đây đã được biết ung thư là một nhóm các bệnh liên quan, đến việc phân chia tế bào một cách vô tổ chức và những tế bào đó có khả năng xâm lấn những mô khác, bằng cách phát triển trực tiếp vào mô lân cận hoặc di chuyển đến nơi xa (di căn) và cuối cùng làm cho người bệnh tử vong. Hiện có khoảng 200 loại ung thư và không phải tất cả đều có thể phát hiện sớm. Trên thế giới, mỗi năm có khoảng 12,7 triệu người được phát hiện mắc ung thư và khoảng 8,2 triệu người tử vong vì căn bệnh này. Riêng tại Việt Nam, trung bình mỗi năm có khoảng 150.000 ca mắc mới và trên 75.000 trường hợp tử vong do ung thư và những con số đó đã phản ánh xu thế ngày càng gia tăng của căn bệnh này.
Tuy chưa hiểu biết đầy đủ về nguyên nhân gây ung thư, nhưng dựa vào các yếu tố liên quan đến ung thư, chúng ta có thể xếp nguyên nhân gây ung thư thành 2 nhóm chính: tác nhân bên trong chiếm khoảng 10% (chủ yếu do yếu tố di truyền và nội tiết) và tác nhân bên ngoài chiếm khoảng 90%. Đối với tác nhân bên ngoài, trong đó hai tác nhân chính là chế độ ăn uống (đặc biệt là rượu) gây nhiều loại ung thư đường tiêu hóa và hút thuốc lá gây ung thư phổi, ung thư đường hô hấp trên, ung thư vùng đầu cổ. Ngoài ra, một số tác nhân thường gặp khác: Tia phóng xạ thường gây ung thư máu, ung thư tuyến giáp; tia cực tím là tác nhân gây ung thư da. Tác nhân hóa học dioxin làm tăng tỷ lệ ung thư gan, máu, hạch, phần mềm. Tác nhân virút cũng được nói đến nhiều trong các nguyên nhân gây ung thư, có 4 loại virút được nhắc đến:Virus Epstein-Barr gây ung thư vòm họng, u lymphô ác tính. Virus viêm gan B, C (HBV, HCV) gây ung thư gan nguyên phát. Virus gây u nhú (HPV) gây ung thư cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, ung thư dương vật. Virus gây bệnh bạch cầu dòng lympho T ở người (HTLV). Ngoài ra, vi khuẩn helicobacter pylori (HP) có vai trò quan trọng trong gây viêm loét dạ dày - tá tràng và ung thư dạ dày.
Biết được nguyên nhân gây ung thư chủ yếu do môi trường ngoài (90%) nên có thể chủ động phòng ngừa được bằng các biện pháp tích cực ngăn chặn các tác nhân tác động từ bên ngoài: Ngừng hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia, chế độ dinh dưỡng vệ sinh an toàn hợp lý, chống lạm dụng các hóa chất công nghiệp, chống ô nhiễm môi trường. Một số ung thư có liên quan đến virút có thể phòng ngừa bằng tiêm vaccine, đặc biệt là vaccine phòng viêm gan B. Bên cạnh đó, cần tích cực điều trị các tổn thương tiền ung thư, sàng lọc phát hiện sớm để điều trị ở giai đoạn sớm. Trong bữa ăn cần tăng cường hoa quả, rau xanh, giảm và điều chỉnh lượng đạm phù hợp cũng như hạn chế tối đa sử dụng mỡ động vật và thay vào đó là các loại dầu thực vật có lợi cho sức khỏe, đồng thời phải có chế độ luyện tập thể dục thể thao hợp lý, khoa học, sẽ là những giải pháp ngăn ngừa rất hữu hiệu.
Do chưa hiểu biết đầy đủ về ung thư, cho nên các phương pháp điều trị mới chỉ tập trung vào giải quyết phần ngọn chứ chưa giải quyết được tận gốc ung thư. Các phương pháp điều trị ung thư có thể được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau. Phương pháp điều trị cụ thể tùy thuộc vào vị trí ung thư, mức độ di căn, tuổi, tổng trạng sức khỏe của người bệnh hoặc các phương pháp điều trị sẵn có và mục tiêu cho việc điều trị.
Điều trị phẫu thuật: Tùy vào mục đích điều trị mà người thầy thuốc áp dụng các phẫu thuật khác nhau. Phẫu thuật triệt để được chỉ định trong các trường hợp ung thư khi còn ở giai đoạn sớm chưa di căn xa, bằng cách cắt rộng, lấy toàn bộ khối ung thư và một phần tổ chức lành bao quanh u. Phẫu thuật tạm thời, chỉ định trong một số trường hợp ung thư đã lan rộng, nhằm mục đích tạm thời làm giảm nhẹ tác hại do khối u gây ra. Phẫu thuật với mục đích khác nhằm kết hợp trong điều trị nội tiết để hạn chế ung thư phát triển như cắt buồng trứng, cắt tinh hoàn để điều trị ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt hoặc phẫu thuật tạo hình, phục hồi chức năng sau điều trị triệt để.
Điều trị tia xạ: Là dùng tia phóng xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư. Cùng với phẫu thuật, tia xạ là một trong hai phương pháp điều trị ung thư phổ biến nhất và hiệu quả nhất. Điều trị tia xạ phối hợp với phẫu thuật thường được áp dụng trong nhiều trường hợp khi ung thư đã phát triển tương đối lớn hơn. Tia xạ trước mổ nhằm giảm bớt thể tích u để dễ mổ, hạn chế di căn xa trong lúc mổ, tia xạ sau mổ nhằm diệt nốt những tế bào ung thư còn sót lại sau mổ. Có khi tia xạ cả trước mổ cả sau mổ, hoặc tia xạ phối hợp với hóa chất để tăng khả năng diệt tế bào ung thư tại một khu vực mà điều trị hóa chất không đủ khả năng diệt hết. Tuy vậy, tia phóng xạ không chỉ diệt tế bào ung thư mà có thể diệt luôn tế bào lành ở vùng bị chiếu gây ra một số biến chứng nhất định.
Điều trị hóa chất: Là phương pháp dùng thuốc (các hóa chất) để chữa bệnh, thường được áp dụng để chữa các ung thư của hệ thống tạo huyết hoặc ung thư đã lan tràn toàn thân mà phẫu thuật và tia xạ không có khả năng điều trị được. Hóa chất có thể điều trị triệt để rất tốt với các loại ung thư rất nhạy cảm với hóa chất như ung thư tinh hoàn, ung thư nhau thai (Choriocarcinome), ung thư tế bào mầm của buồng trứng, và một số ung thư nguyên bào ở trẻ em, ung thư hạch bạch huyết. Điều trị hóa chất không chỉ giá thành hiện nay còn cao mà thuốc thường có nhiều tác dụng phụ độc hại nên cần có các biện pháp làm giảm độc hại tối thiểu đối với cơ thể.
TS - BS Nguyễn Văn Luyện
(GĐ Trung tâm TTGDSK Lâm Đồng)
