Trong cái hanh hao của nắng sớm và trong cái lạnh của tiết trời cuối đông... có những cành bông lau vừa nở - vùng đất Đầm Ròn chợt đẹp hơn? Mùa này, người già ở vùng đất Đầm Ròn cứ co ro trong chiếc áo ấm cũ, vậy mà lũ trẻ lại hở ngực cho gió rúc, cho gió hít hà cái vị mặn mà của giọt mồ hôi và cho gió xé những cành bông lau màu trắng xám. Mùa bông lau ở vùng đất nghèo có nhiều điều muốn kể.
Trong cái hanh hao của nắng sớm và trong cái lạnh của tiết trời cuối đông... có những cành bông lau vừa nở - vùng đất Đầm Ròn chợt đẹp hơn? Mùa này, người già ở vùng đất Đầm Ròn cứ co ro trong chiếc áo ấm cũ, vậy mà lũ trẻ lại hở ngực cho gió rúc, cho gió hít hà cái vị mặn mà của giọt mồ hôi và cho gió xé những cành bông lau màu trắng xám. Mùa bông lau ở vùng đất nghèo có nhiều điều muốn kể.
 |
| Trẻ em Đầm Ròn lên rừng hái đót kiếm tiền phụ giúp gia đình |
Dọc hai bên đường vào vùng đất Đầm Ròn trong mùa này - mùa gió chướng đổ về. Dọc hai bên đường vào vùng đất Đầm Ròn mùa này - mùa bông lau nở. Người già ở vùng đất này bảo rằng: Mùa bông lau nở là mùa hết mình của cái nắng, mùa của sự nhọc nhằn và là mùa khát cháy của vạn vật. Chẳng biết có đúng thế không, nhưng đi trên vùng đất đang có mùa bông lau nở, bỗng thèm cơn gió bình thường như mọi ngày, chứ không phải là cơn gió chướng; bỗng thèm chút bình yên của đất trời có con chim cu cườm nhặt hạt thóc ai đó đánh rơi trên mặt đường, chứ không phải có những bước chân của đám trẻ nghèo chờ mùa bông lau lên rừng hái đót.
Chẳng biết tự bao giờ, nhưng cứ vào mùa bông lau nở thì cây đót ở vùng đất này lại trổ bông. Và mùa cây đót trổ bông cũng là lúc đám trẻ nghèo sáng sớm dẫm hạt sương rừng trèo đồi, lội suối, quên bàn chân tứa máu. Đầu mùa cho đến cuối mùa cây đót trổ bông - những bước chân của đám trẻ nghèo vẫn mỏi mệt hướng về cánh rừng xa hơn, hun hút hơn. Người ta bảo: Mùa đót trổ bông ở vùng đất này là mùa đổi gạo, là mùa dành dụm sắm bộ quần áo mới cho đám trẻ khi mùa xuân đã đến thật gần và là mùa sáng sớm lội rừng để tối mịt mới trở về quây quần, yêu thương nhau quanh bữa cơm rau mắm.
Chẳng biết tự bao giờ, nhưng cứ vào mùa bông lau nở thì chẳng phải chỉ có đám trẻ háo hức lên rừng tìm những bụi đót sai quằn, mà người lớn cũng mài lại chiếc xà gạt lâu nay gác trên gian bếp, khoác gùi lên nương, phát cây, đốt lửa chờ ngày mưa đổ.
Đầm Ròn mùa bông lau - cuộc hôn nhân bất thành giữa người và cây làm cho bao nhiêu cây rừng ngã gục vì cuộc mưu sinh, sự thèm khát không có đích của con người. Mồ hôi con người đổ ra thì nhựa rừng cũng chảy dài theo từng nhát dao sắc lẹm. Hóa ra sự tồn tại bây giờ không còn theo quy luật tự nhiên mà bằng ý thức.
Đầm Ròn mùa bông lau - có đứa bé gái con nhà nghèo đến trường mang theo bộ đồng phục gói kỹ cất trong cặp mỗi ngày đi học. Sẽ chẳng ai hiểu vì sao lại thế nếu không một lần tận mắt nhìn thấy. Hóa ra, chỉ vì nó có duy một bộ đồng phục, nhưng đường đến trường lại xa, đầy bụi, lắm bùn nên mỗi ngày đứng trước cổng trường - đứa bé gái nhà nghèo lại cẩn thận mặc bộ đồng phục vào cho thơm tho, sạch sẽ như đám bạn. Tan trường, đứa bé gái nhà nghèo nán lại - chờ đám bạn khuất hẳn, bộ đồng phục lại được cẩn thận cất vào cặp. Trong bộ quần áo cũ nhưng gương mặt nó rạng ngời khi nghĩ về bữa cơm trưa mẹ đợi ở nhà và đợi thêm một buổi chiều chạy theo những bông đót rừng vừa nở.
Đầm Ròn mùa bông lau - mùa đầu tiên những chàng trai, cô gái còn rất trẻ con nhà nghèo không còn nướng mình trên những chiếc giường được làm bằng những tấm bìa ghép tạm - giật mình í ới gọi nhau lên đồi phát cỏ, dọn cây đợi mưa xuống giống. Mùa đầu tiên - những đứa con của vùng đất Đầm Ròn biết vì sao mấy năm nay mưa lũ kéo về làm ngập ngụa những đồng lúa đang mùa gặt; hiểu vì sao nắng cháy da người, cây lá héo hon và hiểu mình phải làm gì để rừng không chạy trốn tận góc chân trời. Chương trình trồng mới hơn 1.500ha rừng trên vùng đất này đã đến với người nghèo. Và chẳng bao lâu nữa, rừng sẽ xanh, phủ kín những đồi núi trọc… được bắt đầu từ ngày những đứa con trai, con gái í ới gọi nhau khi con gà rừng vừa cất tiếng gáy báo một ngày mới.
Đầm Ròn mùa bông lau. Nhưng mùa bông lau ở vùng đất này không để lại nỗi nhớ gì đối với người dân nghèo trên vùng đất Đầm Ròn. Mùa bông lau chỉ đơn giản là thời khắc để báo hiệu thời gian; thông báo cho vạn vật cái khát đang lên cơn sốt và để người nghèo lựa chọn cách mưu sinh. Đầm Ròn mùa bông lau hanh hao trong cái nắng đến cháy và chênh vênh của sự đánh đổi mất - còn vì cuộc sống.
Đầm Ròn - mùa này bông lau nở… Đầm Ròn - mùa bông lau…
VĂN QUANG
