Dẫu không chủ đích đến Huế, nhưng trong cuộc hành trình Bắc Nam của những chuyến xe rong ruổi, Huế vẫn là điểm được chọn để dừng lại, có thể là ở lại một đêm, có thể là vài giờ đồng hồ, để cho những người khách ở mọi nơi có thể bước chân vào Kinh thành Huế, ngắm nhìn sự uy nghiêm của một vương triều nhà Nguyễn trong suốt 140 năm, từ 1805 đến 1945.
Dẫu không chủ đích đến Huế, nhưng trong cuộc hành trình Bắc Nam của những chuyến xe rong ruổi, Huế vẫn là điểm được chọn để dừng lại, có thể là ở lại một đêm, có thể là vài giờ đồng hồ, để cho những người khách ở mọi nơi có thể bước chân vào Kinh thành Huế, ngắm nhìn sự uy nghiêm của một vương triều nhà Nguyễn trong suốt 140 năm, từ 1805 đến 1945.
 |
| Nơi cung nữ ở ngày xưa. Ảnh: Việt Trường |
Sự nao nức đến dẫu chỉ đi một vòng trong khuôn viên Hoàng Thành rộng tới 520 ha kia, để tưởng tượng cảnh vua ngồi ngai vàng thượng triều, cảnh cung tần mỹ nữ dạo chơi hay những buổi yến tiệc vua chúa đã từng diễn ra ở nơi mà mình đang đặt chân đến.
Kinh Thành Huế được chính vua Gia Long quyết định khởi công xây dựng vào năm 1805, tới 27 năm sau, vào năm 1832 dưới triều vua Minh Mạng mới hoàn thành. Công trình huy động thường xuyên 30 nghìn nhân lực, làm việc dưới sự điều khiển của Giám thành Nguyễn Văn Yên. Đây là công trình lớn nhất của các triều vua Nguyễn để lại cho hậu thế. Là một trong số các di tích được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới.
Tính tuổi đời thì Kinh thành Huế đã trải qua 200 năm dâu bể, ảnh hưởng của các cuộc chiến tranh cho đến năm 1975, hòa bình lập lại, thống nhất đất nước.Theo thống kê của Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, toàn bộ quần thể di tích cố đô Huế sau chiến tranh còn khoảng 300 công trình lớn nhỏ, hầu hết đều bị hư hỏng ở những mức độ khác nhau, nhiều công trình hư hỏng nghiêm trọng, có nguy cơ đổ sụp. 42 ha tường thành bị cây cỏ xâm thực, 100.000 m
2 ao hồ cần được nạo vét, 33 cầu cống và 20 km đường đi trong các di tích bị hư hại nặng. Đặc biệt, toàn bộ khu vực Tử Cấm Thành gần như bị xóa sổ. Khu vực Hoàng thành chỉ còn lại 62 công trình so với 136 công trình kiến trúc nguyên thủy. Khu vực Kinh thành còn 97 công trình trong tình trạng hư hỏng nặng... Cho đến năm 2011, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế quyết định đầu tư tu bổ với tổng mức đầu tư 1.282 tỷ đồng.
Cuộc hành trình đến Kinh thành Huế theo các tour hướng dẫn hoặc là đi theo nhóm là đợi trước cửa Ngọ Môn, sau đó theo một lập trình có sẵn là qua nơi hồ sen có rất nhiều cá chép vẫy vùng ở đó. Cái thú ngắm nhìn bầy cá đòi ăn bên cạnh những cây hoa sứ cổ thụ với dáng cây khá đẹp đã làm cho nhiều du khách thích thú. Bước đến nơi hàng trăm năm trước là chỗ để bá quan văn võ tụ họp khi vua thượng triều. Thắp một nén nhang nên chiếc đỉnh to để sẵn. Rồi đi ngang qua những di vật còn lại như ngai vàng, giường ngủ của vua… Tiếp tục vào nơi trưng bày những bộ sưu tập trong cung đình, lại lạc vào không gian của những tòa nhà, bắt gặp những bâng khuâng của thời Nguyễn, ghé ngắm nhìn cửu đỉnh… và tất nhiên, có thể thử làm vua trong vài phút trong không gian riêng của tả gian. Duyệt Thị Đường vẫn biểu diễn nhã nhạc Cung đình Huế, bộ môn này đã trở thành di sản văn hóa UNESCO và rất thu hút khách ghé vào, bỏ tiền mua vé vào xem.
Những kiến trúc của Kinh thành Huế được trùng tu, tạo một phần không gian mở của triều vua Nguyễn ấy có sức thu hút đặc biệt cho bất cứ ai lần đầu đặt chân tới hay đã ghé qua nhiều lần. Nhưng với Kinh thành Huế, còn có những góc riêng mà chỉ có những bước chân riêng lẻ, tò mò tìm tới, như chạnh lòng trước cái hoang phế của một vương triều, hay nhấm nháp cái tàn phá của thời gian, nghe dâu đó những hoang phế kể câu chuyện trăm năm.
Tôi đi qua và chạm vào Kinh thành Huế với một góc nhìn khác. Đó là khu dành riêng cho cung tần mỹ nữ ngày xưa. Đây là một khu nhà hoàn toàn riêng biệt, phía trước là hòn non bộ với cây xanh và đá giả. Hiện khu vực này chưa khôi phục lại, không cho khách tham quan bước vào. Nhưng chỉ đưa mắt ghé nhìn những cánh cửa đã bị thời gian làm hư hỏng, những hành lang ẩm thấp bởi gió mưa như nghe tiếng cười của những mỹ nữ xa xưa kia, như hình dung ra những bước chân sen nhẹ nhàng chạm vào những viên gạch hồng, và nghe cả mùi hương thanh khiết của nhan sắc vẫn còn lan tỏa trong không gian.
Là đưa máy ảnh lên chụp một cổng vòm đã bị rơi vỡ từng mảnh tường, giống như nơi này đang nằm mê ngủ theo thời gian, và cả cả những bức tường thành ngả màu đen, dây leo chớp thời cơ bám vào rêu phong ấy mà bình thản cho nở những đóa hoa xinh xinh.
Những công trình ở Kinh thành Huế ấy còn trầm mặc với thời gian cũng là điểm nhấn cho ai đó chạm vào vương triều xưa ngắm nhìn, và lòng chao theo những chiếc lá ngô đồng vào mùa thu làm vàng cả Kinh thành đang rơi rụng.
KHUÊ VIỆT TRƯỜNG
