Theo kế hoạch, đến năm 2018, xã Lát của huyện Lạc Dương sẽ hoàn thành 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, đến tháng 6/2017, xã chỉ mới đạt 14/19 tiêu chí. Với những nguyên nhân khác nhau, địa phương đang gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thành 5 tiêu chí còn lại.
Theo kế hoạch, đến năm 2018, xã Lát của huyện Lạc Dương sẽ hoàn thành 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, đến tháng 6/2017, xã chỉ mới đạt 14/19 tiêu chí. Với những nguyên nhân khác nhau, địa phương đang gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thành 5 tiêu chí còn lại.
Xã Lát có diện tích đất tự nhiên trên 21.700 ha. Toàn xã có 557 hộ, 2.424 nhân khẩu, tỷ lệ người dân tộc thiểu số trên 76,2% dân số (chủ yếu là đồng bào dân tộc Cil, Lạch), đời sống dựa vào sản xuất nông nghiệp và quản lý, bảo vệ rừng. Thu nhập bình quân đầu năm 2017 đạt trên 30 triệu đồng/ người/năm.
Ông Trần Đình Thể - Phó Chủ tịch UBND xã Lát khẳng định: “Bắt đầu xây dựng NTM từ năm 2011, đến hiện tại, xã Lát đã có những thay đổi đáng kể. Cơ sở hạ tầng nông thôn có bước phát triển, đường được đầu tư, cơ bản đảm bảo được nhu cầu đi lại của người dân. Đời sống của bà con được nâng lên. Ý thức của người dân cũng có sự chuyển biến tích cực trong việc đồng tình, ủng hộ, cùng tham gia với nhà nước để xây dựng trường, làm đường giao thông”.
Tính đến nay, xã Lát đã đạt 14/19 tiêu chí, gồm: Quy hoạch; nhà ở khu dân cư; bưu điện; an ninh trật tự; y tế; giáo dục; đường giao thông; chợ nông thôn (không thực hiện); điện; văn hóa; thu nhập; tỷ lệ lao động có việc làm; thủy lợi; môi trường.
Hiện nay, các hộ đồng bào dân tộc thiểu số tích cực chuyển đổi một phần diện tích cà phê sang trồng rau, hoa. Hiện tại, tổng diện tích gieo trồng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bà xã Lát là 121,2 ha rau và hoa.
Toàn xã có 98% hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh, 72% hộ có nhà vệ sinh, từng bước cải thiện điều kiện vệ sinh của các hộ gia đình, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi vệ sinh và giảm thiểu ô nhiễm môi trường, góp phần nâng cao sức khỏe và chất lượng sống cho người dân nông thôn.
Trong xây dựng kết cấu hạ tầng, bên cạnh nguồn vốn đầu tư của nhà nước, còn có sự tham gia của người dân trong việc đóng góp tiền, ngày công, hiến đất làm đường giao thông.
Từ năm 2012 đến nay, toàn xã đã có hơn 50 hộ gia đình tự nguyện tham gia hiến đất được trên 1.000 m2 và nhiều ngày công lao động để làm đường, xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng với tổng trị giá trên 1,2 tỷ đồng…
Với mục tiêu xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước được nâng cao, xã Lát phấn đấu đến năm 2018 đạt chuẩn NTM. Để làm được điều này, xã đã đề ra kế hoạch trong năm 2017 đạt thêm 4 tiêu chí gồm: Trường học, cơ sở vật chất văn hóa, Hình thức tổ chức sản xuất và Hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh. Tuy nhiên, việc thực hiện các tiêu chí này đang gặp nhiều khó khăn.
Về cơ sở vật chất văn hóa, hiện xã Lát đang thiếu sân vận động do thiếu quỹ đất. Nguyên nhân là đất được quy hoạch để xây dựng hầu như nằm trên đất lâm nghiệp. Hiện tại, xã đang trình xin ý kiến của huyện để xây dựng, chuyển địa điểm làm sân bóng đá kết hợp với thao trường huấn luyện quân sự.
Xã chưa xây dựng được các hợp tác xã hoạt động có hiệu quả. Đa số bà con dân tộc thiểu số thiếu vốn và kinh nghiệm, kỹ thuật nên chỉ mới thành lập được một vài tổ hợp tác, chưa hình thành được mối liên kết giữa người dân với doanh nghiệp.
Hiện tại, xã Lát đã có 2/4 trường cơ bản đảm bảo về cơ sở trường lớp là Trường Tiểu học Đạ Nghịt và Trường THCS xã Lát. Hiện tại, Trường Mầm non Đạ Nghịt và Trường Tiểu học Păng Tiêng đang được triển khai xây dựng và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2017. Cơ bản các trường có điều kiện phục vụ dạy và học đảm bảo đầy đủ.
Về hệ thống chính trị, cán bộ chuyên trách và các tổ chức đoàn thể đang gặp khó khăn vì hiện còn 3 vị trí chưa đạt chuẩn là chủ tịch Mặt trận Tổ quốc, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh, Chủ tịch Hội Nông dân.
Bên cạnh những tiêu chí chưa đạt được thì hiện tại, xã Lát vẫn gặp phải vấn đề ở một vài tiêu chí đã đạt được. Ví dụ như tiêu chí môi trường, khi đến hiện tại, rác thải chủ yếu vẫn do bà con tự thu gom, tự xử lý chứ chưa có xe lớn vào thu gom rác. Hiện tại, xã Lát đang xây tạm các bể rác để tập trung rồi đốt theo định kỳ.
Ngoài ra, xã Lát có đặc thù là xã có xuất phát điểm thấp, kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, tình trạng sản xuất tự phát là chủ yếu nên chất lượng, hiệu quả sản xuất còn hạn chế. Đời sống một bộ phận nhân dân còn khó khăn, trình độ dân trí có nâng lên nhưng chưa đồng đều. Bên cạnh đó, việc thiếu đất ở, đất sản xuất vẫn còn do các hộ phải tách đất cho con cái trong hộ để lập hộ mới và việc sang nhượng đất trái quy định; nguồn vốn vay phát triển sản xuất còn khó khăn do đất không có quyền sử dụng để thế chấp ngân hàng. Một bộ phận người dân còn có tư tưởng ỷ lại vào sự đầu tư, hỗ trợ của nhà nước…
Với những khó khăn gặp phải, ông Trần Đình Thể khẳng định chính quyền và nhân dân xã Lát đang phấn đấu trong thời gian còn lại, quyết tâm khắc phục những khó khăn để hoàn thành bộ tiêu chí NTM, với hy vọng năm 2018, xã Lát được công nhận là xã NTM với những chuyển biến và thay đổi tích cực.
VIỆT QUỲNH
