Hút thuốc lá không chỉ làm tổn hại tới sức khỏe, ảnh hưởng đến môi trường, cộng đồng xã hội mà còn làm tăng gánh nặng kinh tế cho các cá nhân, gia đình, xã hội và quốc gia. Hút huốc lá gây tổn thất chi phí chăm sóc y tế cho những người hút thuốc lá, đồng thời là tổn thất do giảm hoặc mất khả năng lao động, gây nên hỏa hoạn và tổn hại, gây nên các căn bệnh hiểm nghèo.
Hút thuốc lá không chỉ làm tổn hại tới sức khỏe, ảnh hưởng đến môi trường, cộng đồng xã hội mà còn làm tăng gánh nặng kinh tế cho các cá nhân, gia đình, xã hội và quốc gia. Hút huốc lá gây tổn thất chi phí chăm sóc y tế cho những người hút thuốc lá, đồng thời là tổn thất do giảm hoặc mất khả năng lao động, gây nên hỏa hoạn và tổn hại, gây nên các căn bệnh hiểm nghèo.
Theo Chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế, trên thế giới ước tính mỗi năm việc hút thuốc lá gây thiệt hại khoảng 500 tỉ đô la Mỹ. Trong tổng số các vụ hỏa hoạn trên thế giới thì nguyên nhân do sử dụng thuốc lá chiếm 10%. Mỗi năm việc hút thuốc lá gây ra khoảng 1,1 triệu vụ cháy; trong đó có 17.300 ca tử vong, 60.000 ca thương tích và 27 tỉ USD tổn thất tài sản. Con số tổn thất xã hội do hút thuốc gây ra ước tính ở một số nước như sau: tại Mỹ, mức tổn thất này được ước tính là 184,5 tỷ đôla Mỹ (USD) mỗi năm; Đức 24,4 tỷ USD; Pháp 16,4 tỷ USD; Australia 14,2 tỷ USD; Trung Quốc 4,3 tỷ USD.
Thống kê chi phí y tế liên quan đến các bệnh do sử dụng thuốc lá tại các nước ASEAN: tại Myanmar số tiền chi cho điều trị 8 bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá 1 năm là 260.499 USD; Lào có số tiền chi cho điều trị 3 bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá trong 1 năm là 3,34 triệu USD; Malaysia chi phí này là 790 triệu USD; Thái Lan 3,74 tỉ USD/1 năm là các chi phí y tế trực tiếp và gián tiếp cho các bệnh liên quan đến thuốc lá; Singapore chi phí khám chữa 5 bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 59,6 triệu USD; chi phí y tế đặc biệt cao ở Indonesia là 1,78 tỉ USD do bệnh từ tác hại của thuốc lá.
Thuốc lá gây tổn hại cho kinh tế hộ gia đình, ngoài việc gây tổn thất kinh tế ở cấp quốc gia, hút thuốc còn ảnh hưởng đến kinh tế hộ gia đình, đặc biệt là hộ gia đình nghèo. Tiền mua thuốc lá làm giảm các khoản chi cho giáo dục, lương thực và chăm sóc sức khỏe. Tại Việt Nam, mặc dù ngành công nghiệp thuốc lá có những đóng góp cho ngân sách quốc gia, nhưng phần đóng góp của ngành công nghiệp thuốc lá không đủ để bù đắp những tổn thất kinh tế và sức khỏe do sử dụng thuốc lá gây ra đối với các cá nhân, gia đình và xã hội. Những tổn thất này bao gồm: chi tiêu cho hút thuốc, chi cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm, tổn thất do cháy nổ, ô nhiễm môi trường.
Đối với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khi có cán bộ, công nhân viên chức - người lao động hút thuốc cũng chịu nhiều thiệt hại trực tiếp hoặc gián tiếp như nhiều nhân viên xin nghỉ do vấn đề sức khỏe, năng suất lao động giảm, số lượng người nghỉ hưu sớm, tăng chí phí chăm sóc sức khỏe cho những nhân lực hút thuốc, tăng chi phí bảo hiểm y tế, bảo hiểm nhân thọ; tăng chi phí bảo dưỡng và làm sạch môi trường nơi làm việc; tăng nguy cơ cháy nổ và các tai nạn khác liên quan đến hút thuốc; tăng chi phí bảo hiểm cháy nổ... Đó là chưa kể đến giảm hình ảnh, uy tín của cán bộ, lãnh đạo cũng như đơn vị đối với khách hàng.
Một nghiên cứu tại Scotland ước tính cho thấy tổng số chi phí cho việc hút thuốc của các cán bộ, nhân viên tại Scotland vào khoảng 3/4 tỷ USD mỗi năm. Còn tại Canada vào năm 1995, cho thấy chi phí ước tính công ty, doanh nghiệp bị tổn thất cho mỗi người hút thuốc là 2.565 USD. Đối với Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào thực hiện để tính toán mức độ tổn thất của các công ty, doanh nghiệp dành cho những cán bộ, nhân viên hút thuốc, nhưng những con số này sẽ rất đáng kinh ngạc do tỷ lệ hút thuốc ở nam giới trưởng thành Việt Nam rất cao tới 47,7%. Khảo sát năm 2012, người dân Việt Nam đã chi mua thuốc lá số tiền là 22 nghìn tỉ đồng. Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi; ung thư đường tiêu hóa, hô hấp trên; bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính; nhồi máu cơ tim; đột quỵ) do hút thuốc gây ra là hơn 23 nghìn tỉ đồng một năm thì các tổn thất Việt Nam chưa tính được do hút thuốc lá bao gồm chi phí điều trị 22 bệnh còn lại... Chi tiêu cho thuốc lá làm giảm các chi tiêu thiết yếu khác của hộ gia đình, đặc biệt là các hộ có thu nhập thấp. Một cuộc điều tra mức sống hộ gia đình các hộ nghèo tại Việt Nam phải tiêu tốn khoảng 5% thu nhập của gia đình vào thuốc lá. Số tiền chi cho thuốc lá tương đương chi cho giáo dục, y tế, thậm chí ở các hộ nghèo, chi phí dành cho thuốc lá gấp 1,5 lần dành cho giáo dục. Nếu người hút thuốc nghèo bỏ thuốc, họ sẽ có nhiều tiền hơn để mua thức ăn hoặc trả tiền học cho con em mình. Nếu số tiền chi cho thuốc lá dùng mua thực phẩm thì 11,2% hộ nghèo sẽ thoát nghèo.
Một khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần chi phí giáo dục, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Hút thuốc lá chắc chắn sẽ gây nên những căn bệnh nguy hiểm, do đó sẽ không thể tránh khỏi chi phí để chăm sóc y tế cho chính bản thân người hút thuốc và cả những người hút thuốc thụ động trong gia đình là rất lớn. Chi phí chữa trị cho 3 bệnh liên quan đến thuốc lá hơn 2 tỷ đồng. Người bệnh không những dần mất đi khả năng lao động, mất đi một nguồn thu nhập cho gia đình, mà còn phải chi trả cho tiền chữa trị bệnh tật do thuốc lá gây ra, tình trạng hộ nghèo tiếp tục diễn ra. Việc giảm ngày công lao động là những tổn thất rất lớn cho một quốc gia có nhiều người nghiện thuốc lá. Do đó, cần phải tăng cường thông tin tuyên truyền về gánh nặng kinh tế do thuốc lá gây ra với ngân sách nhà nước, hộ gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá trong nhân dân và các cơ quan nhà nước. Tăng cường thực thi các chính sách phòng chống tác hại của thuốc lá, trong đó cần đặc biệt quan tâm đến chính sách giá và thuế thuốc lá, nhằm giảm lượng tiêu thụ thuốc lá.
THỤY HỢP
