(LĐ online) - Gia đình là một phạm trù xuất hiện sớm trong lịch sử loài người, phạm trù ấy không mất đi mà biến đổi theo thời gian. Gia đình là tấm gương phản chiếu những biến đổi kinh tế - xã hội. Từ lâu, người ta coi gia đình là tế bào của xã hội. Nếu tế bào gia đình khỏe mạnh thì xã hội sẽ lành mạnh, mọi người đều có cơ hội phát triển và hưởng hạnh phúc.
(LĐ online) - Gia đình là một phạm trù xuất hiện sớm trong lịch sử loài người, phạm trù ấy không mất đi mà biến đổi theo thời gian. Gia đình là tấm gương phản chiếu những biến đổi kinh tế - xã hội. Từ lâu, người ta coi gia đình là tế bào của xã hội. Nếu tế bào gia đình khỏe mạnh thì xã hội sẽ lành mạnh, mọi người đều có cơ hội phát triển và hưởng hạnh phúc. Nếu tế bào gia đình lỏng lẻo, không đảm đương tốt các vai trò và chức năng của mình thì xã hội có nguy cơ xáo động ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống cả vật chất lẫn tinh thần của mọi thành viên trong xã hội. Vì vậy, gia đình còn là thiết chế cơ bản thực hiện những chức năng xã hội đặc thù.
 |
| Ảnh: P. Nhân |
Gia đình có các chức năng cơ bản sau đây:
Một là, chức năng thỏa mãn tình cảm giữa các thành viên trong gia đình: thỏa mãn tình cảm tinh thần và thể xác giữa hai vợ chồng; thỏa mãn tình cảm giữa cha mẹ và con cái, giữa anh chị em trong gia đình (sống vì nhau, thương yêu đùm bọc lẫn nhau). Mọi người trong xã hội đều coi gia đình là “tổ ấm”, nơi người ta đi về, nơi người ta sẻ chia với nhau về niềm vui, nỗi buồn, tức là nơi tình cảm của con người được thỏa mãn.
Hai là, chức năng sinh sản: Đây là chức năng tồn tại một cách tự nhiên, vì xã hội chỉ tồn tại khi hành vi sinh sản vẫn còn được duy trì. Chức năng này được coi là một giá trị của gia đình mà từ xưa đến nay loài người phải thừa nhận. Bản thân F.Engel, một nhà duy vật vĩ đại cũng cho rằng nhân tố quyết định trong lịch sử suy cho cùng là… sự tái sản xuất ra bản thân con người, là sự truyền nòi giống. Chức năng sinh sản của gia đình là một giá trị trường tồn. Ông cha ta xưa nay có câu: “Con nhà công không giống lông cũng giống cánh” hoặc “lấy vợ xem tông (tổ tông), lấy chồng xem giống” (dòng dõi, nòi giống) để xác định vai trò đặc biệt của gia đình trong việc duy trì nòi giống gìn giữ gia phong, truyền thống dòng họ, sức mạnh gia đình tạo nên sức mạnh cộng đồng.
Ba là, chức năng giáo dục: Từ bao đời nay, gia đình được coi là tế bào tự nhiên và cơ bản của một cộng đồng xã hội; là cội nguồn và chốn nương náu của mỗi con người. Cái gốc văn hóa của con người xuất phát từ gia đình, biểu hiện qua các mối quan hệ ứng xử giữa các thành viên trong gia đình. Gia đình chính là nơi tiếp thu, chuyển giao và phát triển truyền thống văn hóa từ đời này qua đời khác. Đại bộ phận trẻ em được người lớn trong gia đình thường xuyên giáo dục: “Dạy con từ thuở còn thơ”. Trong môi trường gia đình, trẻ bắt đầu hình thành nhân cách, tâm hồn, lối sống và đặc biệt là nhân sinh quan. Văn hóa gia đình thể hiện trước tiên trong chức năng nuôi, dạy con cái. Một đứa trẻ trong tương lai sẽ trở thành con người như thế nào đều phụ thuộc vào cha mẹ sinh ra nó. Câu nói “con hư tại mẹ, cháu hư tại bà” là một lời cảnh báo thật sâu xa đối với người lớn về mối quan hệ nhân - quả.
Bốn là, chức năng xã hội hóa: Có thể coi gia đình là một xã hội thu nhỏ. Mỗi thành viên là một tính cách. Việc va chạm các tính cách khác nhau trong một gia đình là môi trường đầu tiên để trẻ em học cách hòa hợp với cộng đồng.
Năm là, chức năng kinh tế: Thế giới có thể có những đổi thay, nhưng cho đến nay gia đình vẫn còn là một đơn vị sản xuất ra của cải vật chất cho xã hội. Hơn thế nữa nó cũng là một đơn vị tiêu dùng chủ yếu các sản phẩm do nền kinh tế sản xuất ra, do vậy nó là tác nhân quan trọng thúc đẩy sự phát triển của kinh tế.
Là một thực thể xã hội, gia đình được xã hội thừa nhận cả về sự tồn tại cũng như các chức năng cơ bản của nó. Chính các chức năng của gia đình mới đem lại cho nó một giá trị đích thực. Cho đến nay, các chức năng của gia đình vẫn giữ nguyên giá trị. Bản thân gia đình mang một giá trị và là một giá trị trong xã hội. Gia đình, cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời người, ở nơi đó đầy ắp tiếng cười của trẻ thơ, tiếng hát của người mẹ và sức mạnh của người cha. Nơi đó có hơi ấm của những con tim, là ánh sáng của đôi mắt tràn đầy hạnh phúc, là sự ân cần, là tình yêu, là trường học đầu tiên cho tuổi thơ học về lòng vị tha và những điều tốt đẹp nhất của lương tâm con người.
Khuất Minh Phương
