Con sông Krông Nô miệt mài uốn lượn qua miền bazan, lúc ầm ào bên núi đồi tưới tắm cho sườn dốc cà phê, khi trải lòng vào những thung lũng sâu dâng giọt phù sa nuôi những ruộng lúa nặng hạt miền đất Ðam Rông...
[links()]
Khúc hát bên dòng sông Bố
Con sông Krông Nô miệt mài uốn lượn qua miền bazan, lúc ầm ào bên núi đồi tưới tắm cho sườn dốc cà phê, khi trải lòng vào những thung lũng sâu dâng giọt phù sa nuôi những ruộng lúa nặng hạt miền đất Ðam Rông. Xã Rô Men được chan hòa bởi suối nước mát là những dòng róc rách ngày đêm đổ về sông Bố. Bao đời vẫn vậy, nước tưới tắm cho núi rừng thêm xanh, nhưng chỉ có bàn tay con người với quyết sách đúng mới làm cho nơi đây “vươn mình”.
 |
| Trẻ em người Mông đi chơi giữa bản làng bình yên. Ảnh: Q.Uyển |
“Người Mèo ơn Ðảng”
Đến Thôn 5 - Rô Men, câu hát đó hiện diện trên con đường bê tông rộng 8 m chạy qua những ngôi nhà bình yên, men theo hai sườn đồi được nối với nhau bởi cây cầu sắt kiên cố bắc ngang hồ thủy lợi dài như con suối. Non nước hữu tình là nơi an cư lạc nghiệp của 106 hộ đồng bào Mông (còn gọi là dân tộc H’Mông, Mèo) từ miền núi phía Bắc di cư vào những năm cuối thế kỷ XX. Thời gian đầu, họ vào tiểu khu giữa rừng sâu, phá rừng, đốt rẫy, không đường, không trường - trạm, không điện... Không thể để những cánh rừng bị “tự do” tàn phá, đồng bào sống cực khổ, năm 2004, cùng với việc thành lập huyện Đam Rông, hơn 100 hộ gia đình người Mông đã được vận động đưa về quy hoạch tại một vùng thung lũng, xung quanh là đồi thấp và Thôn 5 cũng ra đời từ đó.
Ông Nguyễn Lân - Phó Chủ tịch UBND xã Rô Men cho biết: Những ngày đầu định cư khó khăn, để ổn định đồng bào, chính quyền địa phương không chỉ tuyên truyền, vận động, hỗ trợ nhà ở, đất canh tác phát triển sản xuất, đồng thời phải “canh giữ” để họ không trở lại nơi ở cũ, không tàn phá rừng... Công cuộc xây dựng nông thôn mới cùng những con đường bê tông, những cây cầu, những ngôi trường, dòng điện, nước sạch sinh hoạt đã “giữ chân” họ lại dựng xây bản làng.
Con đường bê tông dẫn về cuối bản rợp bóng cây, hai bên vàng rực hoa cỏ lạc, lúp xúp những mái nhà có hàng rào phơi đầy áo váy sặc sỡ. Trẻ em xúng xính chạy chơi. Tất cả tựa vào màu xanh của cà phê in trên sườn đồi đất đỏ, hàng ra hàng, lối ra lối, không có bóng dáng của cỏ dại mọc xen - trông như một bức tranh. Trong ngôi nhà gỗ được hỗ trợ từ Chương trình 134, già làng Giàng Seo Lông cười: “Nông thôn mới thì phải có con người mới, cả làng Mông đã tự bỏ thuốc, bỏ uống rượu, không có tệ nạn. Con gái, con trai, phụ nữ, đàn ông người Mông đều lo cấy trồng, ban ngày ở nhà chỉ có người già, trẻ nhỏ”. Những bữa cơm mèn mén (toàn ngô xay) đã chỉ còn là ký ức xa mờ. Chăm chỉ lao động trên những đồi cà phê, những khu ruộng bậc thang, đồng bào đã cùng làm nên cuộc sống bình yên, no ấm.
 |
| Xóm làng bình yên của người H’Mông. Ảnh: Q.U |
Ðích nông thôn mới đang ở rất gần
Bốn thôn còn lại của Rô Men cũng có bước phát triển vượt bậc, đặc biệt Thôn 2 sầm uất như một phố thị thu nhỏ. Đó là thành quả cho sự nỗ lực 10 năm vừa giảm nghèo nhanh bền vững, vừa xây dựng nông thôn mới (NTM) ở một xã nghèo, của một huyện nghèo. Cùng chúng tôi đi dọc đường thôn, Phó Chủ tịch xã Nguyễn Lân cho biết: Ngay sau khi tiếp nhận toàn bộ chủ trương, kế hoạch của cấp trên về xây dựng NTM, Đảng bộ, chính quyền xã Rô Men xác định đây là một vấn đề lớn, một khối lượng công việc khổng lồ cần rất nhiều công sức, tiền bạc và thời gian, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị. Gắn việc xây dựng NTM với thực hiện Nghị quyết 30a/2008/CP về hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với huyện nghèo, công tác xây dựng NTM Rô Men nhanh chóng được triển khai sâu rộng.
Trong 10 năm, tổng vốn đầu tư cho NTM chỉ 28,5 tỷ đồng. Việc huy động nguồn lực từ các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp khó khăn, các nguồn vốn lồng ghép hạn chế vì dân số của xã có 1.787 hộ, 7.274 khẩu, thì có đến 70% đồng bào dân tộc thiểu số bản địa và di cư tự do từ phía Bắc. Nên việc “liệu cơm gắp mắm”, sử dụng có hiệu quả vốn trong điều kiện khó khăn đó được đặt ra. Ban chỉ đạo đã chủ động, linh hoạt, nắm bắt cơ hội, tiếp cận các dự án và tiếp nhận quản lý, phân bổ ngân sách của tỉnh, huyện; tuân thủ nguyên tắc tài chính và những quy định cụ thể về trình tự xây dựng, đảm bảo tính khách quan, dân chủ; tạo điều kiện tốt nhất để người dân được bàn bạc, thống nhất các nội dung trước khi triển khai đề án, được lựa chọn công trình đầu tư xây dựng, được giám sát việc thực hiện thi công công trình. Chính việc sử dụng kinh phí đúng mục đích đã góp phần nâng cao chất lượng xây dựng và hiệu quả sử dụng công trình, phù hợp với yêu cầu thực tế.
 |
| Nông thôn mới hiện diện trên từng cây cầu, từng con đường. Ảnh: Q.U |
Vì vậy, sau 9 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, diện mạo của Rô Men đã có nhiều đổi thay. Tỷ lệ hộ nghèo cuối 2010 là 56%, thì đến nay còn 8,61%; thu nhập bình quân đầu người 2010 là 7,5 triệu đồng/người, thì đến 2018 đạt 35,2 triệu đồng/người; trục đường giao thông chính và nhánh rẽ vào khu sản xuất đã được nhựa và bê tông hóa trên 75%; trên 80% diện tích đất nông nghiệp chủ động nước tưới tiêu; hệ thống điện lưới quốc gia đạt chuẩn an toàn với 98% hộ dân được sử dụng; 5/5 thôn, buôn, bản làng có nhà văn hóa và đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa; không còn nhà dột nát, tạm bợ; 93% người dân tham gia bảo hiểm y tế; 100% trẻ em trong độ tuổi được phổ cập giáo dục mầm non, tiểu học, THCS... Đóng góp vào thành quả chung đó, người dân đã đồng lòng tôn tạo không gian sống, bảo vệ môi trường sinh thái, hiến đất làm đường, hiến đất xây trường mầm non, đóng góp số tiền là 410,7 triệu đồng và 1.460 ngày công lao động.
Rô Men đã đạt 18/19 tiêu chí NTM, chỉ còn tiêu chí về hộ nghèo chưa đạt. Năm 2020 tới, xã tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng 18 tiêu chí đã đạt được; phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 2% và trở thành xã thứ 2 của huyện nghèo Đam Rông về đích NTM (sau Đạ R’Sal). Với Rô Men đường “về đích” chỉ còn là nước rút, NTM đang ở rất gần.
QUỲNH UYỂN
