Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (GDPT 2018) với sách giáo khoa mới, đặc biệt phương pháp dạy và học theo yêu cầu đổi mới...
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (GDPT 2018) với sách giáo khoa mới, đặc biệt phương pháp dạy và học theo yêu cầu đổi mới. Ở Lâm Đồng, trong tháng 12, chuyên đề dạy học môn Toán lớp 4 của nhóm cán bộ quản lý (CBQL) giáo dục và giáo viên (GV) Đà Lạt báo cáo đến đội ngũ thầy cô giáo tiểu học với trên 640 người toàn tỉnh được đánh giá rất cao, từ Bộ và Sở Giáo dục-Đào tạo (GDĐT), những người tham dự, bởi thông tin hữu ích không chỉ đối với môn/lớp học này mà cả đối với các môn/lớp học khác.
 |
| Thảo luận nhóm trước khi chính thức báo cáo chuyên đề toàn tỉnh. |
Thầy giáo, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Lợi, Đà Lạt Nguyễn Trọng Mạnh là người trực tiếp báo cáo chuyên đề dạy học môn Toán lớp 4 cho rằng: “Mục tiêu và nội dung chương trình giáo dục thay đổi, đòi hỏi phương pháp giáo dục, hình thức tổ chức dạy - học cũng phải thay đổi phù hợp. Một trong những nội dung cơ bản trong đổi mới phương pháp dạy học là đổi mới phương pháp dạy học phát triển phẩm chất, năng lực người học. Những quan điểm nêu trên, không chỉ lớp 1, 2 trong năm học mà là định hướng quan trọng đối với các khối lớp còn lại của cấp tiểu học những năm học tiếp theo”.
Chuyên đề dạy học môn Toán lớp 4 được xây dựng trên cơ sở thực tiễn và thảo luận của nhóm cán bộ giáo viên cụm trường tiểu học ở Đà Lạt. Mục đích nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn trong nhà trường tập trung vào thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất HS tiếp cận Chương trình GDPT 2018.
Trước hết, cần nắm vững những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung bao gồm: tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; giải quyết vấn đề và sáng tạo. Đối với môn Toán, năng lực cụ thể gồm: tư duy và lập luận, mô hình học, giải quyết vấn đề và giao tiếp. Mặt khác, trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19, phương pháp dạy học cần hướng đến cả 2 phương án tổ chức dạy học: trực tiếp và trực tuyến. Thực trạng giáo dục theo phương pháp cũ được nhóm tác giả chuyên đề nêu lên là: GV có thói quen dạy theo bài, theo trình tự sách giáo khoa, dạy theo hình thức bổ ngang. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra đối với người dạy theo phương pháp mới là trên cơ sở của nội dung trong sách giáo khoa, có thể dạy theo chủ đề, theo hình thức bổ dọc. Theo đó, nhằm hướng đến đối tượng chính là phát huy phẩm chất, năng lực của HS. Bao gồm: Tôn trọng sự sáng tạo của HS và vì vậy chấp nhận sự ghi chép riêng của HS theo năng lực của đối tượng người học cụ thể. Chuyển đổi mới phương pháp dạy học sang phương pháp học tập của HS. Áp dụng thực hành tùy theo năng lực cụ thể của mỗi HS. Những yêu cầu trên sẽ dẫn đến việc đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo sự nghiên cứu từng bài học. Về thực trạng của HS, kỹ năng, năng lực tư duy thiếu linh hoạt, có những HS còn thờ ơ trong học tập. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là HS phải nắm được lý thuyết, từ đó vận dụng vào thực tiễn. Mặt khác, theo hướng dẫn của người dạy, HS tổ chức được các trò chơi về Toán học.
Về quy trình thiết kế bài dạy gồm 6 bước: Xác định yêu cầu cần đạt; Xác định nội dung và nguồn học liệu; Lựa chọn phương pháp dạy học; Lựa chọn công nghệ để dạy học; Lựa chọn phương pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá. Và đặc biệt bước thứ 6 là Thiết kế các hoạt động dạy học. Cụ thể, thiết kế theo phương pháp nào thì sự tương tác giữa GV và HS luôn tuân theo 4 bước: Chuyển giao nhiệm vụ; Tổ chức HS thực hiện nhiệm vụ; Tổ chức cho HS trình bày kết quả và thảo luận; Nhận xét, đánh giá thực hiện nhiệm vụ học tập của HS. Trong mỗi hoạt động học tập, GV và HS có thể tương tác theo hai cách: Tương tác trực tiếp thời gian thực qua phần mềm (phòng học ảo); Tương tác gián tiếp qua hệ thống học trực tuyến hoặc các nền tảng trực tuyến mà GV cung cấp cho HS. Dĩ nhiên, trong hai phương án tổ chức dạy học, phương pháp dạy học trực tiếp không chỉ thuận lợi mà còn đem lại hiệu quả và chất lượng nhất đối với cả GV và HS.
Thầy giáo Nguyễn Trọng Mạnh kết luận: “Việc đổi mới phương pháp dạy học Toán tiếp cận Chương trình GDPT 2018 theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực, trước hết, GV phải không ngừng nghiên cứu, đổi mới phương pháp dạy học nhằm giúp HS kiến tạo tri thức cho chính mình một cách tích cực, chủ động - sáng tạo. GV cần xây dựng một môi trường học tập mà ở đó người học có cơ hội được quan sát, được thực hành trải nghiệm dựa trên vốn kiến thức, kinh nghiệm đã có của bản thân để giải quyết các vấn đề đặt ra trong quá trình học Toán và trong đời sống thực tiễn. Với những trải nghiệm đó, HS không những được phát triển các năng lực chung và năng lực Toán học mà còn hình thành ở các em sự tự tin vào kết quả học tập của chính mình”...
MINH ĐẠO
