Công trình kiến trúc cổ giữa thủ phủ cao nguyên

Không phải ai cũng biết, trụ sở làm việc của Hội đồng Nhân dân huyện Di Linh chính là Tòa thị chính, hay còn gọi là Dinh Tỉnh trưởng tỉnh Đồng Nai Thượng, là công trình kiến trúc hành chính cổ xưa nhất ở Tây Nguyên, đang lưu giữ những dấu ấn lịch sử gắn với sự hình thành và phát triển của huyện Di Linh giữa lòng cao nguyên hùng vĩ và đang được đề xuất công nhận di tích lịch sử văn hóa.

Tòa nhà Thị chính tỉnh Đồng Nai Thượng nay là trụ sở Hội đồng Nhân dân huyện Di Linh

Theo nội dung sách “Lạc quan trên miền Thượng” của Linh mục Giuse Phùng Thanh Quan: Tháng 7/1890, bác sĩ Alexandre Yersin - người Thụy Điển, quốc tịch Pháp đã đặt chân đến vùng đất Di Linh theo lối đi từ Phan Rí lên. 9 năm sau, Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer cho thành lập tỉnh Đồng Nai Thượng vào ngày 1/11/1899 và tỉnh lỵ đặt tại Djiring (Di Linh bây giờ). Địa danh Djiring đến năm 1958 được chính phủ Ngô Đình Diệm cho đổi thành Di Linh(cùng đổi tên đợt này có các địa danh Bảo Lộc, Đơn Dương, Liên Khương thay cho tên cũ B’lao, D’ran, Liên Khàng).

Công trình tọa lạc giữa cao nguyên Di Linh trù phú

Việc xây cất tòa nhà Thị chính đầu tiên ở đây được giao cho Cunhac - trắc địa viên kiêm kiến trúc sư đảm nhiệm. Vật liệu xây cất lấy từ Phan Thiết và phải huy động rất đông người Thượng gùi vật liệu trên lưng (mỗi người độ 50 ký) hoặc khiêng, vác đi bộ cả trăm km từ Phan Thiết, vượt qua đèo Gia Bắc ở độ cao hơn 1.200 m... Tòa thị chính được xây dựng vào năm 1900 và hoàn thành năm 1903. Sau nhiều lần được chính quyền địa phương tu sửa vì xuống cấp, nay toà nhà này đang là trụ sở làm việc của Hội đồng Nhân dân huyện Di Linh.

Hệ thống cửa gỗ vẫn nguyên vẹn sau hơn 110 năm tồn tại

Theo ông Vũ Đức Nhuần - Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh: Toà Thị chính có thiết kế 8 phòng, cao 2 tầng, diện tích sử dụng khoảng 200 m2. Trên đỉnh Tòa thị chính có một ngọn tháp nhô lên cao tựa như chiếc đồng hồ hình hộp chữ nhật đứng, mang phong cách kiến trúc cổ điển châu Âu. Đây là công trình kiến trúc gắn với quá trình hình thành và phát triển của huyện Di Linh. Nếu xét về niên điểm thì Tòa thị chính tỉnh Đồng Nai Thượng thuộc loại cổ nhất ở Tây Nguyên, trước cả Dinh Tỉnh trưởng Đắk Lắk (xây dựng năm 1907) và Dinh Tỉnh trưởng Đà Lạt (xây dựng năm 1916).

Công trình Toà Thị chính tỉnh Đồng Nai Thượng được bao bọc bởi vùng cà phê bát ngát cùng nhiều danh thắng khác như núi Brah Yang cao 1.874 m, núi Yang Doan cao 1.812 m, hồ Kala, thác Bobla... Đây thực sự là điểm đến hấp dẫn, thôi thúc bước chân du khách tìm về khám phá, trải nghiệm. Trong năm 2023, huyện Di Linh đã có văn bản đề xuất công nhận công trình Tòa Thị chính tỉnh Đồng Nai Thượng là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh hoặc cấp quốc gia. Khi đó, công trình Tòa thị chính tỉnh Đồng Nai Thượng sẽ thành điểm nhấn du lịch của huyện Di Linh; đồng thời, huyện sẽ được hỗ trợ, hướng dẫn các bước cần thiết để bảo tồn, tu bổ và phát huy giá trị của công trình này. Và, một ngày không xa, người dân, du khách sẽ có cơ hội được chiêm ngắm công trình kiến trúc lịch sử trong không gian một trung tâm hành chính cấp huyện đẹp, luôn xanh mát và rực rỡ sắc hoa Di Linh.