Những sớm mai

Nha Trang có rất nhiều chợ nhỏ, mọi người hay đặt tên là chợ Osin, chợ chồm hổm, chợ di động, chợ tàng hình… Các chợ này thường tụ ở một góc phố, ở một bãi đất trống, nói chung là bất cứ nơi nào có thể để bán hàng. Các chợ chỉ xuất hiện vào một thời gian quy định vào buổi sáng, rồi sau đó giải tán.

Chợ cá sớm mai sương

Dạo này theo quy định của thành phố về ổn định trật tự, giải tỏa việc lấn chiếm lòng lề đường để kinh doanh buôn bán, các chợ đã vào trật tự, riêng các chị bán cá lại chuyển sang mô hình bán di động. Điển hình như trên đường Võ Thị Sáu, đoạn đi qua chợ Bình Tân, các chị bán cá chuyển qua mô hình bán cá di chuyển, là cá để trong các rổ nhỏ, chạy theo khách đi ngang mời mua. Cách bán cá di động thường mỗi khay nửa ký, khách mua khỏi cần chọn lựa. Thật ra, khu chợ di động đường Võ Thị Sáu cá rất tươi ngon, do nguồn cung cấp từ cảng cá Cửa Bé, và những người bán cá di động ở đây đa phần là người dân ở Cửa Bé. 

 Dẫn chuyện là ở Đà Lạt cũng có một chợ cá. Chợ cá nhỏ nằm ngay chân cầu thang từ đường Nguyễn Văn Cừ đi lên đường Nguyễn Chí Thanh. Cá bày bán ở đây rất nhiều, tuy nhiên như người địa phương thì cá đã phải qua công đoạn ướp đá nên hương vị giảm, còn con cá ở Nha Trang thì búng nhảy tươi rói là điều tất nhiên, đặc biệt cá nục ở Nha Trang ngon, thường để đem đi Đà Lạt cá được hấp cho đảm bảo tươi ngon. Lại kể thêm câu chuyện ở Phú Quốc. Ngay tại chợ Hàm Ninh, buổi chiều về có một chợ cá riêng, chỉ bán cá (đối diện là chợ rau chỉ bán rau). Cá ở Phú Quốc tươi ngon, vì bao quanh Phú Quốc là đảo. Và nếu dạo chơi ở chợ Phú Quốc, bạn sẽ thấy chợ cá ở bên dưới gầm cầu không biết bao nhiêu là hàng cá và cả hải sản bày bán với giá rẻ bất ngờ.

 Trời phú cho Nha Trang một vùng biển mà nguồn lợi tôm cá đa dạng, đặc biệt là cá cơm để làm ra nước mắm Nha Trang. Những bến cá huyên náo từ bến chính đến bến phụ tạo ra một không gian sinh động vào những sáng mờ sương. Những con thuyền ra khơi đêm trở về bến khi mặt trời chưa mọc. Cá khi đó là một mớ đủ loại, cứ đổ lên bờ, và có một nghề rất độc đáo là nghề lựa cá. Những con cá bày bán ở các chợ là đã được lựa.

 Những bến cá như bến cá Hòn Rớ, bến cá đường Võ Thị Sáu chẳng hạn, hoặc có khi thuyền tấp vô một địa điểm thuận lợi nào đó đưa cá lên. Rất nhanh chóng, sau khi cá được lựa xong, là các đầu mối thu mua ngay tức khắc, và những người bán cá cũng mua với giá cả tùy theo buổi chợ. Và các chợ cá ở Nha Trang hình thành trong sớm mai sương.

 Là trên con đường bờ kè sông Cái từ khách sạn Mường Thanh vòng qua giáp cầu Hà Ra. Cá được bày bán trong nắng còn vương trên ngọn cây. Là cá thu, cá ồ, cá chim, cá nục, cá liệt… những con cá còn rất tươi, chỉ nhìn là muốn mua về. Có người theo thói quen, sáng sớm ghé mua cá theo ý thích của mình rồi mới đi làm. Những chợ cá nhỏ như thế với những người phụ nữ dường như đã gắn với nghề đón mua cá và bán cá, họ bày cá ra trên các rổ nhựa hoặc tre đan rất bắt mắt, phân loại rõ ràng. Khách đi ngang, không thể nào không dừng lại chọn mua, bởi cá tươi thật tươi. Thường thì giá cả theo ngày, chẳng ai thách làm gì, chỉ là nếu gặp khách khó tánh bớt chút ít cho vui. Mỗi người bán cá luôn mang theo một cái cân để cân cá, cái thớt để làm cá, cái dao bén và một cái kéo bén. Người mua cá thường yêu cầu làm cá cho mình chứ ít ai mua về mới làm. Tiếng cười vui trong sớm mai sương có vương vấn tiếng sóng biển vỗ.

Sớm mai sương, tôi dạo ra chợ cá. Bà bán cá bày một nia cá liệt, bà bảo lâu lắm rồi mới có mớ cá liệt ngon. Rất nhanh, mọi người mua loại cá để nấu ngọt, nia cá bán hết trong thoáng chốc… 

Những chợ cá sớm mai sương trong lòng phố Nha Trang cũng mau chóng bán hết hàng, khoảng hơn một giờ đồng hồ bán xong, trả lại mặt bằng cho phố.