Người Đà Lạt, người ở khắp nơi trong nước và nước ngoài đến Đà Lạt đều yêu thích thiên nhiên Đà Lạt. Bởi vì thiên nhiên ở đây chứa đựng những khả năng kỳ diệu cho sự hoạt động sáng tạo tích cực của con người.
“Nhu cầu về vẻ đẹp, về sự sáng tạo thể hiện vẻ đẹp gắn bó keo sơn với con người, và nếu không có nó, có lẽ con người sẽ không còn muốn sống trên đời này”.
(F.M.DOXTÔIEPXKI)
 |
Người Đà Lạt, người ở khắp nơi trong nước và nước ngoài đến Đà Lạt đều yêu thích thiên nhiên Đà Lạt. Bởi vì thiên nhiên ở đây chứa đựng những khả năng kỳ diệu cho sự hoạt động sáng tạo tích cực của con người; bộc lộ cho con người thấy sức sống; đem đến cho con người niềm vui, sức khỏe và tình yêu cuộc sống.
Là một thành phố cao hơn mặt biển 1.500m, nằm giữa vùng nhiệt đới Đông Nam Á nóng nực, nhưng Đà Lạt mát mẻ quanh năm. Địa hình thành phố đa dạng, đồi núi, suối hồ, thác nước đan xen với nhau tạo cảnh sơn thủy hữu tình. Màu sắc thiên nhiên ở đây bốn mùa xanh màu thông xanh và muôn loài thảo mộc, quyện hòa vô vàn sắc hoa rực rỡ, ngào ngạt ngát hương thơm. Vì vậy, vẻ đẹp của thiên nhiên Đà Lạt thật là đặc biệt, vừa thanh bình, êm dịu vừa hoành tráng mộng mơ. Nói cách khác, đẹp pha chút cao cả, thánh thiện.
Trước hết, mỗi thắng cảnh là một vẻ hấp dẫn riêng, vốn đã đẹp nhưng được khối óc và bàn tay con người tác động nên càng đẹp hơn. Cũng là thác nước, nhưng thác Prenn khác Datanla và càng khác Cam Ly. Đứng trước thác Prenn con người cảm thấy khoan khoái, phấn khích, bâng khuâng, tràn đầy liên tưởng thi vị.
Thác trắng xóa như áo dài tiên nữ
Bay về đâu còn vướng lại bên đồi.
(Phạm Vĩnh)
Thác Datanla lại là một vẻ đẹp khác, xao xuyến, gây tò mò hơn là ấn tượng mạnh. Thác là một dòng dài, nước từ trên triền cao tuôn xuống tung bọt trắng xóa rồi biến thành khe dốc len lỏi qua các tảng đá, phân dòng, xòe ra tạo thành một chuỗi thác, róc rách chảy xuống các triền đồi… Thác Cam Ly thì êm đềm hơn, gợi cảm giác dễ chịu, không xen cảm giác “dễ sợ”. Thác thoai thoải, nước chảy lượn quanh những nền đá hoa cương như một con rồng uốn khúc khi mùa mưa đến. Thác Hang Cọp gợi cảm giác mênh mang, rờn rợn về một vùng sinh thái hoang dã. Thác nằm giữa rừng thông bạt ngàn, hơi nước lan tỏa như sương, lạnh ngắt.
Như thế, mỗi thác nước ở đây có một vẻ đẹp khác nhau và tạo những liên tưởng bay bổng, mộng mơ, nối với thời gian và không gian rộng lớn, gắn liền với những hình ảnh vừa thực vừa huyền ảo như chuyện thần tiên (cái đẹp gắn với cái cao cả).
Cảm xúc thẩm mỹ gần gũi với thác trên thành phố Đà Lạt là hồ: hồ dưới thác, hồ trên thác, rải rác khắp nơi. Ngoại vi tây nam thành phố là hồ Tuyền Lâm trong xanh, mênh mông viền da diết những triền đồi…Giữa trung tâm thành phố là Hồ Xuân Hương, mặt hồ như một tấm gương, hồ đẹp nhất là vào buổi chiều cuối năm khi anh đào khởi sắc đón xuân sang… Phía đông thành phố là Hồ Than Thở, hay còn gọi là hồ Sương Mai trầm tư âm vọng những truyền thuyết thương tâm… Phía tây bắc thành phố là hồ Đa Thiện. Hồ khá rộng, dài, mặt hồ trong xanh, uốn ôm sườn đồi, soi bóng ngàn thông…
Cảm nhận chung nhất của con người đối với hệ thống hồ Đà Lạt là sự kỳ diệu của tạo hóa. Bởi vì, nói đến hồ liên tưởng thông thường là đồng bằng thẳng cánh cò bay. Còn ở đây là hồ trên núi, cao hơn mặt biển 1.500m.
Quyện hòa với thác hồ là đồi núi và thung lũng. Có thể nói địa hình thành phố Đà Lạt là hệ thống đồi và thung lũng nối tiếp nhau. Không kể những đồi và thung lũng đã tạo thành phố xá, những đồi và thung lũng còn lại, nhiều nơi vẫn còn vẻ đẹp tự nhiên của tạo hóa như khu vực Cam Ly, Đa Thiện… Đặc biệt là Đa Thiện với Thung lũng Tình Yêu huyền diệu, mơ màng như tuổi trăng lên…
Một đặc điểm khác về vẻ đẹp thiên nhiên Đà Lạt là sự biểu thị khác nhau qua các mùa trong năm. Mùa mưa là mùa của đất trời giao duyên, hoa lá xanh tươi rực rỡ. Mưa, nắng trong ngày thật là đặc biệt, có khi trời đột ngột mưa rồi đột ngột tạnh, nắng lên rạo rực, trăm thứ hoa khoe sắc: mimôsa vàng, xác pháo đỏ rực, cẩm tú cầu tím nhạt, hồng nhung mịn, đỗ quyên lung linh, forgetmenot - xin đừng quên tôi, tím như một lời nhắc nhở thủy chung của thành phố mơ mộng. Mùa khô, trời quang đãng, trong xanh, hoa lá khởi sắc do con người tác động hơn là đất trời. Vào dịp Noel, sáng sớm sương mù giăng trên các triền đồi ẩn hiện những biệt thự, thấp thoáng người lại qua… Và khi mặt trời lên cả thành phố hiển hiện với nhiều màu sắc khác nhau trong nắng mật ong.
Rõ ràng, thiên nhiên Đà Lạt dồi dào tiềm năng, đem đến cho con người niềm vui và sức khỏe, khêu gợi trách nhiệm của con người đối với cuộc sống, khởi phát tình cảm và trí tuệ sáng láng của con người. Gần 120 năm kể từ năm 1893, Alexande Yersin, nhà bác học người Pháp gốc Thụy Sỹ đặt chân đến Đà Lạt và thông báo cho thế giới biết tiềm năng thiên nhiên Đà Lạt, đến nay con người đã tạo dựng ở đây những cảnh quan đẹp, ích lợi do chính thiên nhiên nơi đây gợi ý. Đó là những công trình kiến trúc bao gồm nhà ở, dinh thự, nhà thờ, trường học…
Theo thống kê, hiện nay Đà Lạt có hàng ngàn công trình kiến trúc lớn nhỏ gây ấn tượng đẹp. Trong số đó đáng kể là Dinh I, Dinh II (còn gọi là dinh thự mùa hè), Dinh III (biệt điện của cựu hoàng Bảo Đại, ông vua cuối cùng của Việt Nam), Chùa Linh Sơn, Nhà thờ Chính Tòa Đà Lạt, nhà ga, Chợ Đà Lạt, Trường Đại học Đà Lạt, Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt, Khu du lịch nghỉ dưỡng Minh Tâm, biệt thự Trần Lệ Xuân… Điều đặc sắc của những công trình kiến trúc này là không bắt chước một nguyên mẫu nào trong hoặc ngoài nước mà là sự kết hợp có chọn lọc, sáng tạo, phù hợp với môi trường thiên nhiên Đà Lạt. Vì vậy, phong cách kiến trúc của thành phố là sự hòa quyện của tinh hoa kiến trúc Á – Âu, Việt – Pháp, giữa sắc thái cao nguyên và đồng bằng Việt Nam, giữa cổ kính và hiện đại, giữa vẻ đẹp của tạo hóa và vẻ đẹp trí tuệ của con người. Đó cũng chính là phong cách thẩm mỹ của thành phố Đà Lạt – thành phố cao nguyên hoa, bạt ngàn thông reo.
Những điểm vui chơi giải trí gây ấn tượng độc đáo, mới lạ đáng chú ý là biệt thự Hằng Nga, XQ Sử Quán, những khu du lịch giải trí hiện đại như sân Golf, cáp treo… chủ yếu do con người xếp đặt theo trí tưởng tượng phóng đãng nhưng vẫn ẩn chứa nét riêng của Đà Lạt mộng mơ.
Vẻ đẹp của thiên nhiên Đà Lạt không chỉ biểu hiện trong những sản phẩm vật chất do con người làm ra trên đất Đà Lạt mà còn biểu hiện sâu sắc trong bản thân con người Đà Lạt. Triết học Mác – Lênin đã chứng minh con người là một thực thể sinh học – xã hội được hình thành từ môi trường thiên nhiên – xã hội và luôn luôn gắn bó, làm sinh động cho chính môi trường đó. Thiên nhiên Đà Lạt đã góp phần tạo nên cốt cách, phẩm chất của người Đà Lạt. Đặc điểm hiền hòa, dịu dàng, thanh nhã của phụ nữ Đà Lạt, tác phong thư thái, trầm tĩnh của nam giới Đà Lạt sẽ không có, khi ở đây không phải là quanh năm mát mẻ, khi ở đây không phải bốn mùa hoa lá xanh tươi…
Tựu trung, thiên nhiên Đà Lạt là đẹp. Như mọi vẻ đẹp của thiên nhiên nói chung, vẻ đẹp của thiên nhiên Đà Lạt mang đến cho con người cảm xúc trong sáng, kích thích tính hướng thiện vô tư nhất của con người. Và, một điều khá lý thú, hơn bất cứ ở đâu vẻ đẹp thiên nhiên Đà Lạt vây quanh con người trong mỗi bước đi, dáng đứng, thủ thỉ nhắc nhở trách nhiệm của người Đà Lạt và của tất cả chúng ta đối với từng đồi cây, thác nước, ngọn cỏ, cành hoa… trên thành phố cao nguyên này.
LÊ VĂN SƠN
