Thật may mắn khi tôi có dịp ghé thăm Biệt điện Trần Lệ Xuân - Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV, chưa bao giờ tôi thấy Đà Lạt lại thú vị và ý nghĩa như lúc này. Mặc dù đã đến Đà Lạt rất nhiều lần, nhưng đây là lần đầu tiên Đà Lạt để lại trong tôi ấn tượng mạnh mẽ nhất!
Thật may mắn khi tôi có dịp ghé thăm Biệt điện Trần Lệ Xuân - Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV, chưa bao giờ tôi thấy Đà Lạt lại thú vị và ý nghĩa như lúc này. Mặc dù đã đến Đà Lạt rất nhiều lần, nhưng đây là lần đầu tiên Đà Lạt để lại trong tôi ấn tượng mạnh mẽ nhất! Một nơi đầy chứng tích lịch sử mà lâu nay tôi chỉ được nghe, đọc, nhìn qua những thước phim và lời giảng của thầy cô qua sách lịch sử. Hôm nay thật sống động trong lòng tôi!
 |
| Biệt thự Lam Ngọc - Ảnh: VĂN BÁU |
Đà Lạt có rất nhiều điểm để tham quan, mỗi khu du lịch có một phong cách riêng, nhưng với tôi Biệt điện Trần Lệ Xuân - Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV - số 2 Yết Kiêu - phường 5 - Đà Lạt là một điểm đến bạn không thể bỏ qua.
Nhìn bề ngoài có vẻ trầm lắng, nhưng ngay khi bước vào cửa là tôi đã thấy một cô hướng dẫn viên mặc áo dài thướt tha với phong cách lịch sự và trân trọng từ bên trong bước ra cổng với nụ cười niềm nở, thân thiện cùng lời chào nồng ấm, cô hướng dẫn viên giới thiệu cho đoàn những nội dung bổ ích, cần thiết, đã tạo cho tôi một ấn tượng rất chuyên nghiệp. Một cảm giác thật thân thuộc như kiểu chúng tôi là người thân từng đi xa và đang được chào đón khi trở về.
Chưa hết ngạc nhiên khi đoàn di chuyển theo cô hướng dẫn, tôi phát hiện ra sự kết hợp hài hòa giữa giá trị lịch sử và đương đại, giữa vẻ trang nghiêm cổ kính và nét thơ mộng của xứ hoa Đà Lạt. Với không khí trong lành, bầu trời trong xanh, khí hậu mát mẻ, con người dễ mến, tôi như đang thả hồn lạc giữa xứ hoa, ngắm nhìn cổng hoa dài trên 30 mét với những loại hoa Móng Rồng, hoa Thiên Lý, hoa Đăng Tiêu, hoa Quỳnh Anh, hoa Hồng leo, hoa Tử Đằng, hoa Giấy... đang vươn mình trên giàn hoa khoe sắc, như chào đón chúng tôi. Tiếp tục cuộc hành trình tôi được biết: Biệt điện Trần Lệ Xuân đã được tụ sửa lại gần như nguyên vẹn, tọa lạc trên diện tích 13.000m2, với 3 ngôi biệt thự là một quần thể kiến trúc với nhiều tên gọi rất hoa mỹ, thể hiện sự cầu kỳ, mang phong thái quý tộc của chủ nhân, qua đó cũng hiểu được phần nào cuộc sống xa hoa của giới quan chức chế độ cũ:
- Biệt thự Bạch Ngọc và hồ bơi nước nóng, nơi giải trí của gia đình Trần Lệ Xuân và các tướng tá Việt Nam Cộng hòa trước đây.
- Biệt thự Lam Ngọc là nơi nghỉ cuối tuần của gia đình Lệ Xuân, được trang bị hiện đại bậc nhất thời đó. Có phòng làm việc, hội họp, phòng khiêu vũ, phòng trang điểm, có đường hầm thoát hiểm và hầm trú ẩn, với những nắp hầm bằng thép đặc biệt đạn bắn không thủng.
- Biệt thự Hồng Ngọc với lối kiến trúc tân kỳ do Đệ nhất phu nhân Trần Lệ Xuân xây cho bố đẻ là Trần Văn Chương khi làm Đại sứ của chính quyền Việt Nam Cộng hòa tại Mỹ.
- Vườn hoa Nhật Bản do một kiến trúc sư người Nhật thiết kế với phong cách độc đáo, có một hồ nước đặc biệt, khi bơm nước đầy sẽ hiện rõ hình bản đồ Việt Nam.
Ngày nay, Khu Biệt điện Trần Lệ Xuân đã được Cục Văn thư Lưu trữ nhà nước - Bộ Nội vụ giao cho Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV quản lý.
Trước khi bước chân vào phòng trưng bày tôi không khỏi ngạc nhiên và thật sự đã gây cho tôi ấn tượng mạnh về tính chuyên nghiệp, giọng nói truyền cảm, lưu loát, sự phong phú của tài liệu, tôi được tận mắt nhìn thấy những hình ảnh chân thật, sống động đó là bức tranh kính và những tấm gỗ quý được khắc chữ Hán - Nôm ngược dùng để in sách trong thời kỳ phong kiến, nhằm phổ biến rộng rãi các chuẩn mực xã hội, các điều luật bắt buộc thần dân phải tuân theo; để lưu truyền công danh sự nghiệp của vua chúa; các sự kiện, các biến cố lịch sử... hầu hết các bản thảo sách đều được Hoàng đế “Ngự lãm”, phê duyệt trước khi giao cho những người thợ tài hoa khắc lên gỗ. Hiện nay Kho Lưu trữ chuyên dụng của Trung tâm đang bảo quản 31.619 tấm tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới, đây không chỉ là nơi lưu giữ, phát huy giá trị tài liệu Mộc bản Triều Nguyễn mà còn là địa chỉ lưu trữ có uy tín đón tiếp các nhà nghiên cứu, du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu về lịch sử và văn hóa Việt Nam.
Tôi thật xúc động trước cảnh khói lửa, đạn bom năm xưa của dân tộc ta, nhất là cảnh đồng bào miền Trung - Tây Nguyên chúng ta phải gánh chịu, tôi cảm thấy trân trọng và quý giá biết bao cảnh sống thanh bình mà chúng ta đang có. Tôi rất khâm phục người làm công tác lưu trữ ở đây, họ đã âm thầm, cần mẫn giữ gìn những tư liệu rất có giá trị mà bản thân tôi lần đầu tiên mới được nhìn thấy. Qua lời thuyết minh đầy sức thuyết phục của cô hướng dẫn viên đã thuyết minh tường tận, rõ ràng, tôi đã hiểu được mục đích của việc trưng bày là phát huy giá trị tài liệu lưu trữ phục vụ lợi ích nhân dân, cung cấp thông tin để du khách có cái nhìn tổng thể về lịch sử, góp phần giáo dục lòng tự hào, lòng yêu nghề, giáo dục tinh thần yêu nước, bồi dưỡng lý tưởng sống cho các thế hệ trẻ Việt Nam và bạn bè quốc tế hiểu sâu hơn về lịch sử và văn hóa Việt Nam. Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và lịch sử hào hùng của nhân dân ta trong quá trình giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước.
Ở đây tôi đã thấy được toàn cảnh Đà Lạt qua bức tranh kính, những tài liệu đầu tiên được đưa ra giới thiệu, khắc họa khá rõ nét quá trình phát triển của thành phố Đà Lạt thơ mộng với nhiều thắng cảnh đẹp như hồ Xuân Hương, thung lũng Tình Yêu, Thiền viện Trúc Lâm... Đây là một nơi có cảnh quan và khí hậu lý tưởng, có những công trình kiến trúc đẹp và có độ dày lịch sử để lại nhiều ấn tượng cho du khách giúp du khách hiểu rõ hơn về lịch sử Đà Lạt.
Mỗi người đến đây có một cảm nhận khác nhau, nhưng đều có chung một tình cảm thân thiện và trân trọng những giá trị lịch sử, văn hóa mà Trung tâm đem đến cho họ, khi đến đây tôi cảm thấy hài lòng về cả con người, cảnh vật. Tôi yêu nơi này, một nơi đáng để nhớ, đáng để xem đã để lại dấu ấn đậm nét cho đời sống văn hóa của thành phố Đà Lạt, tất cả chúng ta phải có trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ di sản quý giá này cho muôn đời con cháu mai sau. Tôi cảm thấy mình thật tự hào là người con đất Việt. Từ nay tấm bản đồ Du lịch Đà Lạt cần ghi thêm một điểm đến thú vị Là Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV - Khu Du lịch Biệt điện Trần Lệ Xuân. Tôi mong rằng Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV - Khu Du lịch Biệt điện Trần Lệ Xuân phát triển hơn nữa để đóng góp thêm cho thành phố Đà Lạt một vườn hoa muôn màu muôn sắc và tràn ngập hương thơm. Thật khó tả hết cảm xúc khi rời xa nơi này.
NGUYỄN THỊ HỒNG LOAN
