Đã có nhiều mỹ danh để gọi thành phố Đà Lạt, nào là "thành phố trong rừng, rừng trong thành phố", "thành phố hoa", "thành phố mộng mơ",… Riêng với tôi, lần đầu tiên trong đời được đến thăm nơi tuyệt vời này thì Đà Lạt còn là thành phố của những ngôi biệt thự được xây dựng từ thời Pháp thuộc cho đến hôm nay và cả ngày mai.
Đã có nhiều mỹ danh để gọi thành phố Đà Lạt, nào là “thành phố trong rừng, rừng trong thành phố”, “thành phố hoa”, “thành phố mộng mơ”,… Riêng với tôi, lần đầu tiên trong đời được đến thăm nơi tuyệt vời này thì Đà Lạt còn là thành phố của những ngôi biệt thự được xây dựng từ thời Pháp thuộc cho đến hôm nay và cả ngày mai.
 |
| TP Đà Lạt khuyến khích người dân xây dựng biệt thự kiến trúc hiện đại, thay vì nhà cao tầng. Ảnh: NQ |
Một người ái mộ chủ nghĩa “xê dịch” của cụ Nguyễn Tuân như tôi nhưng đến tận tháng 4 năm nay, khi khắp nơi từ Bắc vào Nam trời đang đổ lửa, mới lần đầu đi du lịch Đà Lạt khiến nhiều người ngạc nhiên. Trở lại 14 năm về trước, tôi đã có cơ hội đến thăm vùng đất này trong màu áo sinh viên đi thực tế, rủi thay trên đường từ Huế trở về đến Bình Thuận, nhíp sau bên phải của ô tô bị gãy, bác tài không dám leo đèo lên phố núi, mà chạy thẳng một mạch về Biên Hòa để sửa xe. Còn trên chuyến xe lần này, mọi sự hanh thông và có những câu chuyện thú vị của các anh chị đồng nghiệp kể về thành phố trong sương Đà Lạt, nơi có rất nhiều biệt thự đã làm tôi chú ý và định hướng sự quan tâm của tôi xuyên suốt chuyến tham quan.
Quả thật như vậy, chưa vào thành phố, mới lưng chừng đèo Prenn đã thấy nhiều ngôi biệt thự nằm giữa rừng thông và tần suất xuất hiện càng nhiều khi tiến vào trung tâm Đà Lạt. Các biệt thự ra đời gắn liền với lộ trình thám hiểm vùng đất La Ngư Thượng của bác sỹ Yersin, người khám phá ra cao nguyên Lang Biang và vùng đất bình sơn nguyên dạng thung lũng vào năm 1893. Vùng cao nguyên khí hậu mát lạnh, bốn mùa trong một ngày, rừng thông vi vu, ngàn hoa khoe sắc, hồ nước trong xanh thích hợp nghỉ dưỡng, nên các viên quan cai trị, bậc đế vương đã chọn xây biệt điện nơi đây. Nhà khách Thắng Lợi của Bộ Tổng tham mưu (Bộ Quốc phòng) nằm trên đường Nguyễn Đình Chiểu, Phường 9 - chỗ chúng tôi ở trong mấy ngày ở đây cũng là một biệt thự có từ thời Pháp thuộc. Cũng như bao biệt thự khác, nhà khách Thắng Lợi nằm trên một ngọn đồi, lối vào đón khách là những đóa huệ đất tím rịm, chen vào đó là mấy khóm hoa vàng trên thảm cỏ xanh nên thật thơ mộng... Những câu chuyện hơi hướng tâm linh ấy cũng là một phần thú vị của thành phố ngàn hoa, “biệt thự ma” là điển hình, thử thách lòng can đảm và là thước đo “vía” của lữ khách nặng hay nhẹ. Ngoài câu chuyện ma mị, vùng đất có dòng suối Lạch chảy qua còn lưu truyền những câu chuyện tình lãng mạn của cả người bản xứ, bậc vua chúa,… Có thể nói, ở Đà Lạt nhìn đâu cũng thấy biệt thự, chẳng biết có vùng đất nào của Việt Nam nhiều nhà “bự thiệt” như đây không nữa với hơn 2.000 biệt thự cổ. Hai ngày ở đây qua thật nhanh, đã đến giờ phải chia tay. Phố núi có quá nhiều thứ hấp dẫn để tìm hiểu, để khám phá, trải nghiệm, để sống và biệt thự là một phần. Một tua “ta ba lô” du khảo biệt thự cổ, biệt thự hiện đại của thành phố hoa, tại sao không? Và tôi mong trở lại.
NGUYỄN QUỐC
