Khó khăn khi thu tiền thuê đất ở Khu nông nghiệp công nghệ cao Ấp Lát

Dự án Khu nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) Ấp Lát tại xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương sau gần 20 năm triển khai tới thời điểm này địa phương vẫn chưa thu được tiền thuê đất, tiền giải phóng mặt bằng, đồng thời, để phát sinh tranh chấp phức tạp giữa người dân và doanh nghiệp.

Dự án Khu NNCNC Ấp Lát, xã Đạ Sar sau gần 20 năm triển khai đã để xảy ra nhiều vi phạm

Dự án Khu NNCNC Ấp Lát có diện tích 346 ha (172 ha đất nông nghiệp và 174 ha đất lâm nghiệp), tại xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương, cách TP Đà Lạt khoảng 20 km. Ban đầu dự án được quy hoạch thành 5 lô, sau đó được điều chỉnh thành 13 lô nhưng không có quyết định điều chỉnh. Kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng là 11,8 tỷ đồng, đã triển khai được hơn 8,9 tỷ đồng. 

Ban Quản lý Khu NNCNC Ấp Lát, thuộc Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng trực tiếp quản lý, sau chuyển giao cho UBND huyện Lạc Dương. UBND huyện Lạc Dương cũng đã lập thủ tục, thuê đất của 65 hộ dân trong khu vực với diện tích 78,3 ha. Có 3 doanh nghiệp là Công ty TNHH Báo Đáp (Công ty Báo Đáp), Công ty Cổ phần thương mại phát triển dự án Mai Trang (Công ty Mai Trang) và HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Anh Đào (HTX Anh Đào) được thuê lại đất tại Khu nông nghiệp công nghệ cao Ấp Lát để sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao.

Theo đánh giá từ Thanh tra tỉnh, sau khi được UBND huyện Lạc Dương cho thuê đất và UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận đầu tư, các doanh nghiệp nêu trên đã đầu tư xây dựng một số công trình phục vụ sản xuất, đưa diện tích đất được thuê vào sản xuất nông nghiệp trồng các loại rau, hoa chất lượng cao đã nâng cao nhận thức và thay đổi tập quán sản xuất của người dân địa phương, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Tuy nhiên, quá trình hoạt động tại dự án, các doanh nghiệp trên đã để xảy ra nhiều sai phạm, như không chịu thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan, phát sinh tranh chấp giữa người dân với doanh nghiệp, để đất rừng bị lấn chiếm, cưa hạ đầu độc thông… Sau nhiều năm triển khai, dự án đã không đạt được mục tiêu đề ra là nâng cao chất lượng nông sản, gia tăng giá trị thu nhập trên một diện tích canh tác, xây dựng thương hiệu và tạo thế mạnh cạnh tranh cho các sản phẩm nông nghiệp đặc thù của tỉnh Lâm Đồng và giải quyết việc làm, thu nhập cho bà con địa phương. 

Cuối năm 2023, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã thanh tra toàn diện 3 doanh nghiệp đang hoạt động tại dự án trên. Tuy nhiên, Công ty Báo Đáp, Công ty Mai Trang và HTX Anh Đào không hợp tác, không cung cấp hồ sơ theo yêu cầu của đoàn thanh tra. UBND huyện Lạc Dương cũng đã nhiều lần yêu cầu các doanh nghiệp phối hợp làm việc với đoàn thanh tra nhưng các doanh nghiệp này vẫn không tới làm việc. 

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng xác định, sau khi được cơ quan chức năng cho thuê đất tại Khu NNCNC Ấp Lát với diện tích 114.187 m², Công ty Báo Đáp đã cho một số hộ dân thuê lại 5,5 ha để canh tác nông nghiệp. Tới thời điểm thanh tra, doanh nghiệp này đang nợ hơn 2 tỷ đồng, gồm tiền thuê đất và tiền giải phóng mặt bằng. Mặc dù UBND huyện Lạc Dương đã nhiều lần ra văn bản nhắc nhở, thúc giục nhưng doanh nghiệp trên vẫn chây ì, không chịu nộp số tiền này. 

Lý do doanh nghiệp đưa ra là không còn khả năng chi trả. Tương tự, Công ty Mai Trang cũng thuê 94.344 m² đất tại Khu NNCNC Ấp Lát. Quá trình hoạt động, doanh nghiệp đã để xảy ra nhiều sai phạm, như không đưa đất vào sử dụng, để rừng bị phá, lấn chiếm và cho người dân thuê 4 ha đất để sản xuất dưới hình thức liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Đến hết năm 2023, doanh nghiệp này đang nợ trên 851 triệu đồng tiền thuê đất. 

Đặc biệt, HTX Anh Đào đang nợ trên 5,3 tỷ đồng, gồm tiền thuê đất và tiền giải phóng mặt bằng. Doanh nghiệp này đã thuê 357.284 m2 đất tại dự án tại Khu NNCNC Ấp Lát. Quá trình hoạt động, HTX Anh Đào đã để xảy ra nhiều vi phạm, trong đó có việc chậm trễ thanh toán tiền thuê đất để cơ quan chức năng trả tiền cho các hộ đã cho HTX Anh Đào thuê thông qua UBND huyện Lạc Dương. 

Việc chậm trễ nộp tiền của HTX Anh Đào khiến hàng chục gia đình đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương đã cho thuê đất gặp nhiều khó khăn, phát sinh tranh chấp căng thẳng kéo dài. Theo UBND huyện Lạc Dương báo cáo, đến nay HTX Anh Đào vẫn không hợp tác làm việc với cơ quan chức năng và không trả tiền thuê đất, tiền đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định. UBND huyện Lạc Dương đã nhiều lần mời lãnh đạo HTX Anh Đào lên làm việc nhưng HTX Anh Đào không cử đại diện tham gia và cũng không có văn bản nào phản hồi.

Quá trình triển khai dự án, các doanh nghiệp thực hiện không đầy đủ nội dung trong giấy chứng nhận đầu tư được cấp, để xảy ra phá rừng, lấn chiếm, san gạt đất, xây dựng công trình không đúng với quy hoạch sử dụng đất… Các mục tiêu của dự án không đạt được. Trước những sai phạm của 3 doanh nghiệp trên, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu UBND tỉnh thu hồi lại các giấy chứng nhận đầu tư đã cấp cho Công ty Báo Đáp, Công ty Mai Trang và HTX Anh Đào. 

Nhằm giải quyết các vấn đề tồn tại của dự án trên, vừa qua, UBND huyện Lạc Dương đã có văn bản xin ý kiến của Sở Tài chính và Sở Tư pháp tỉnh, đề nghị hướng dẫn các trình tự thủ tục theo quy định trong việc khởi kiện Công ty Báo Đáp, Công ty Mai Trang và HTX Anh Đào, yêu cầu trả toàn bộ số tiền đang còn nợ, đồng thời, chấm dứt hợp đồng cho thuê đất đối với 3 doanh nghiệp này, tiến hành trả lại diện tích đất đã thuê của người dân trong phạm vi dự án.