Vai diễn bất đắc dĩ

Minh họa: Phan Nhân

Nàng miệt mài viết. Viết mà đôi khi chẳng biết mình đang viết gì. Nghĩ cả ngày không ra cái tít ưng ý, để bài lưu trong máy tính cả tháng không thèm đụng đến. Lúc thật rảnh rỗi mới lôi ra đọc lại, đầu óc nhanh chóng “nảy số”, nàng chộp lấy từng cái tựa hệt như người ta bắt bóng. Việc nàng viết lách cũng giống kiểu nhiếp ảnh gia “chộp” khoảnh khắc. Nghĩ vậy, nàng ngồi cười một mình.

Nàng nhắn tin cho cô bạn đồng nghiệp, rủ đi vùng núi viết một đề tài mà nàng vừa phát hiện ra. Bạn hẹn tuần tới, vì cuối tuần chỉ muốn tận hưởng chút thảnh thơi. Nàng giật mình, bao lâu rồi bản thân chẳng chịu nhàn nhã. Ngày nghỉ nào cũng kiếm việc để làm, kiếm nơi để đi. Trời lất phất mưa, bữa trưa gọn lẹ chỉ mấy chiếc bánh quy và hộp sữa dự trữ trong ngăn tủ cá nhân, xong nàng ngủ vùi trên chiếc sofa nơi làm việc. Ngày nào đi cơ sở thì thôi, còn làm việc ở cơ quan thì trưa nàng hay ở lại. Một phần vì chỗ trọ xa, phần vì luôn muốn tranh thủ bất cứ thời gian nào rảnh rỗi để viết. Nhưng ngủ ở cơ quan cứ chập chờn mê tỉnh, nằm được lúc nàng lại mò dậy, bật laptop lướt web, tìm kiếm đề tài, dành cho tâm hồn mơ mộng một khoảng thời gian để sáng tác những bài tản văn, tùy bút, truyện ngắn… Tuy chẳng nhiều nhặn gì, nhưng viết những thứ không thuộc phạm trù báo chí là một cách nàng tự bộc bạch, giãi bày với cảm xúc của chính mình, nó khiến tâm trí nàng dễ chịu, cân bằng với áp lực công việc chuyên môn hơn. Có rất nhiều khi cảm xúc ùa đến chỉ từ một câu nói thú vị, một mùi hương cây cỏ…, nàng lại tí tách gõ phím. Viết cả nghìn chữ, rồi khi thấy cái tứ không hấp dẫn, tình huống không bất ngờ, lại lưu quên trong ổ cứng. Đôi lúc nàng thấy mình như phát điên vì chữ nghĩa. 

Lâu lắm nàng mới khóc nhiều đến vậy. Nàng ngồi nơi góc phòng làm việc như pho tượng sống, tận khi đèn đường bật sáng, cả cơ quan không còn ai, mới lững thững xuống nhà xe. Chiếc khẩu trang và cặp kính cận không giấu được đôi mắt đỏ hoe ư ứ nước. Người lớn không để ý, một cô bé ngồi đằng trước xe mẹ nhìn thấy nàng khi dừng đèn đỏ, hồn nhiên hỏi thăm: Chị khóc à, sao chị lại khóc? Người đàn bà quay sang nhìn nàng, rồi cúi xuống dặn dò con điều gì đó. Khi đèn chuyển xanh, bé gái đưa bàn tay bé nhỏ vẫy chào với nàng như muốn an ủi. Lòng nàng lắng lại với ý nghĩ, tất cả những đứa trẻ đều là những thiên thần.

Nàng trấn tĩnh, hít một hơi thật sâu và thở ra thật mạnh như để giải phóng những ấm ức dồn nén. Tại sao lại phải khóc vì một gã đồng nghiệp nhỏ mọn, ích kỷ? Chỉ là một bài viết, chỉ là một khoản nhuận bút chia đôi, vậy mà to tiếng cãi vã. Anh ta bảo nàng điên, nàng là con “ngựa non háu đá”, sống giả tạo lấy lòng cấp trên. Nàng thanh minh, rằng nàng đâu chạy tới mà kêu người kê nhuận bút chia phần như vậy. Làm chung đề tài, nàng cũng vất vả chứ không phải dạng làm ít ăn nhiều. Sao lại vì vài bức hình do anh ta chụp được sử dụng mà đem so đo từng đồng thù lao như thế. Nàng khóc vì tủi thân. Một cô gái lập nghiệp nơi đất khách quê người, không người thân, không bạn bè, đáng ra nên được sẻ chia và thông cảm, đằng này lại bị ganh ghét, so kè thiệt hơn. Tiền với nàng quan trọng, nàng đâu chỉ sống cho riêng bản thân, nàng còn cha mẹ già, em nàng còn đi học, nàng phải lo toan nhiều thứ. Nhiều lúc đầu nàng như muốn nổ tung vì tiền ấy chứ. Nhưng với nàng, tiền không mua được lòng tự trọng, không vì nó mà hạ thấp giá trị bản thân. 

Cảm giác tổn thương đeo đẳng nàng về tận phòng trọ. Chẳng thèm bật đèn, nàng vùi đầu vào gối khóc hu hu như con nít. Những lúc cô đơn buồn tủi dễ khiến người ta nhớ nhà, nhớ bạn bè. Muốn chia sẻ, kể lể với ai đó, nhưng rồi lại sợ. Bạn bè, người thân ở xa, ai cũng lu bu công việc và áp lực bộn bề như vậy, sao nàng có thể mang nỗi buồn hay năng lượng xấu nơi mình mà trút lên vai họ. Nhiều khi thấy cuộc đời bó hẹp quá trong muôn vàn bản ngã. Ai gặp nàng cũng nói nàng mạnh mẽ, sắc sảo. Nàng không biết đó là lời khen hay là lời cảm thán nữa. Chỉ nghĩ, con người ta mạnh mẽ là bởi chẳng thể dựa vào ai cả. Suy cho cùng, dù có ngụy trang bằng vỏ bọc cứng cỏi hay bất khả xâm phạm thế nào, thì phụ nữ cũng chỉ là phụ nữ, vẫn mang bản năng yếu đuối và cần chở che mà thôi. Nàng cũng thế, không ngoại lệ.

Tự khóc rồi nàng tự an ủi chính mình. Tại sao phải khóc vì một gã đồng nghiệp “đàn bà” cho già đi nhỉ? Nghĩ thế, nàng tìm đồ đi tắm và định bụng sẽ đi ăn món gì thật ngon. Điện thoại đổ chuông, tiếng chuông quen thuộc nàng cài đặt riêng cho anh. Người đàn ông thông minh và hài hước nàng quen trong một lần tác nghiệp. Anh người xứ này, nên luôn sẵn lòng trợ giúp nàng cả trong công việc và cuộc sống.  

- Này Nhóc, trà tối không em?

- Uống thứ gì ngọt một chút đi anh!

- Nước “khỏa thân” nhé, ngọt mà lại ngủ ngon…

Nàng bật cười, trong chốc lát mọi buồn tủi như trôi tuột đâu mất. Tên gọi ấy là nàng tự nghĩ ra để đặt cho nước của cây nhân trần. Nghe qua thì có vẻ hơi phản cảm, nhưng ai nghe nàng giải nghĩa xong cũng gật gù đồng ý. Có những thứ bản chất rất đơn giản mà nhiều khi con người cứ nghĩ xa xôi. Lâu quá nàng mới lại nghe có ai đó gọi mình là Nhóc. Nàng thấy mình như đứa bé được chăm chút, yêu thương. Anh như chiếc túi hồ lô để nàng trải lòng, những quan tâm, chia sớt giống một người anh lớn, một người bạn cùng trang lứa, lắm khi lại như một người thầy. Anh cất giấu bí mật cho nàng, và nàng giữ anh lại bên cạnh như giữ cho mình một điểm tựa để khóc, để yếu đuối mà không sợ ánh nhìn thương hại. Anh bảo nàng hãy buông bỏ những phiền lụy nhỏ nhặt. Đừng vì bất cứ điều gì mà hao mòn tình yêu và niềm say mê với nghề. 

Đêm đó, nàng lại kỳ cạch gõ phím. Chỉ nghĩ đến việc được đi, được viết, được khám phá thế giới… là đã cảm thấy vui sướng rồi. Cái cách nàng ghép những con chữ và phơi ra trên trang word hàng tá thứ lôi thôi hay những cái “entry cho ta” nho nhỏ, phần nào làm nàng vơi nhẹ buồn lo. Nàng viết như muốn ngấu nghiến thời gian, để cảm xúc chảy tràn đi những ấm ức, hậm hực trong lòng.

***

Cơ quan nàng có chuyến từ thiện hai ngày ở mấy điểm trường bản làng vùng cao nghèo. Nàng vận động sinh viên xung quanh khu trọ ủng hộ những bộ quần áo cũ nhưng còn tốt, tự tay phân loại, hăm hở đi. Những đôi mắt đen láy trên khuôn mặt lem nhem đất cát, câu cảm ơn ngại ngùng ghé sát tận tai khiến tim nàng nhộn lên. Những chuyến đi cho nàng cảm nhận sâu sắc mình còn may mắn và hạnh phúc hơn rất nhiều người khác như thế nào. 

Nàng hốt hoảng gọi tài xế xe dừng lại, hình như có ai đó đang chạy theo cầu cứu. Cửa xe vừa mở, nàng bước vội ra.

- Làm ơn, anh chị làm ơn đưa nó đến bệnh viện giúp tôi - người đàn bà khóc không thành tiếng, đôi bàn tay bấu chặt cánh tay nàng.
Nàng và những người đi cùng chạy theo bà đến chỗ chàng trai đang nằm vật bên mép đường. Miệng anh ta sùi bọt, mắt trợn trừng, dáng nằm cong queo vẻ đau đớn. Nàng quýnh quáng hỏi:

- Anh ấy bị sao vậy bá?

- Giời ơi! Nó uống thuốc sâu tự vẫn đấy. Vừa đi xuất khẩu lao động 3 năm ở Nga về, chả biết đứa con gái nó yêu mấy năm, từng thề non hẹn biển thế nào mà nay lại chuẩn bị đi làm vợ người ta. Chết chi cho uổng vậy con ơi. - bà vừa khóc vừa tất tưởi chạy theo sau khi các đồng nghiệp nam trong cơ quan xốc anh ta lên xe. 

Chiếc xe phóng đi. Trong cơn mê man, chàng trai bỗng nắm chặt tay nàng thì thầm. Đôi bàn tay lạnh buốt, cứng như thép. 
- Cúc…, đừng bỏ anh, đừng rời… rời xa anh!

Mặt nàng đổi sắc, nàng sợ hãi định rụt tay lại. Nhưng tiếng khóc của bà mẹ như van nài nàng đừng làm vậy. Cái nắm tay của anh tựa như đang dồn hết sức lực mà nắm níu. Nàng không do dự, đưa bàn tay còn lại đặt lên bàn tay lạnh cứng của anh, cúi gần xuống, nhẹ nhàng nói:

- Em ở đây, không bỏ anh, không rời xa anh…

Mọi người nhìn nàng, mỗi người một trạng thái cảm xúc. Còn nàng thì thấy chuyện đang diễn ra y như những thước phim sến súa, hay giống một đoạn kịch trên sân khấu vậy. Và nàng, bất đắc dĩ trở thành một diễn viên trong đoạn kịch này. 

Cơn mưa cuối mùa vội vã ào xuống, nàng đang ngồi hít hà mùi hương ngọt dịu từ tách trà hoa cúc cùng chàng trai vừa trở về từ cõi chết. Nghe anh say mê nói về dự định làm kinh tế, về ý muốn dạy ngoại ngữ cho đám trẻ trên xóm núi. 

Những ngày sau đó, nàng lại thả lòng mơ mộng miệt mài viết, viết như ngấu nghiến thời gian. Công việc cuốn xoay, vẫn có nhiều lúc nàng tưởng mình như sắp điên lên vì chữ nghĩa, nhưng nàng hiểu, nếu không đi, không viết thì cuộc đời nàng thật vô vị. Lắm khi gặp chuyện không vui, nàng hay nhớ về những chuyến đi. Và mỗi khi nghĩ đến vai diễn bất đắc dĩ của mình ngày nọ, nàng lại vô thức cười một mình.