Hàng chục ha rừng giao doanh nghiệp thuê đang trở thành vườn trồng cà phê

(LĐ online) - Sau gần 16 năm triển khai Dự án quản lý bảo vệ rừng (QLBVR), trồng rừng, trồng chè chất lượng cao, trồng cỏ và chăn nuôi bò thịt, Công ty TNHH Minh Tú không những không thực hiện nhiều hạng mục theo quy định, mà còn để mất tới 88,62ha rừng, với trữ lượng gỗ thiệt hại hơn 5.705 mét khối. Trên thực tế, hầu hết diện tích rừng bị mất đang trở thành vườn trồng cà phê, mắc ca.

Công ty Minh Tú được UBND tỉnh Lâm Đồng giao hơn 254ha rừng, đất lâm nghiệp để triển khai Dự án QLBVR, trồng rừng, trồng chè chất lượng cao, trồng cỏ và chăn nuôi bò thịt tại Tiểu khu 445 (xã Lộc Ngãi, huyện Bảo Lâm)

• LIÊN TỤC XẢY RA PHÁ RỪNG

Tháng 3/2008, Công ty TNHH Minh Tú (gọi tắt là Công ty Minh Tú) do ông Nguyễn Hùng Cường (ngụ tại Quận 1, TP Hồ Chí Minh) là người đại diện pháp luật, làm giám đốc được UBND tỉnh Lâm Đồng cho thuê đất tại Quyết định 587 để triển khai Dự án QLBVR, trồng rừng, trồng chè chất lượng cao, trồng cỏ và chăn nuôi bò thịt. Dự án này được triển khai trên đất lâm nghiệp tại Tiểu khu 445 (xã Lộc Ngãi, huyện Bảo Lâm), với quy mô 254,9ha; trong đó, có 189,95 ha đất có rừng (chủ yếu là cây thông 2 lá và 3 lá) và 64,95ha đất lâm nghiệp không có rừng.

Theo các quyết định cho thuê rừng, thuê đất và giấy chứng nhận đầu tư được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp phép thực hiện Dự án thì Công ty Minh Tú được giao QLBVR với diện tích 188,08ha (trừ 1,87ha rừng bị phá trước thời điểm giao đất năm 2008). Công ty có nhiệm vụ làm giàu rừng và trồng các loại cây muồng, sưa, mắc ca. Diện tích trồng cây mắc ca thuộc Dự án là 63,27ha (xen cây cà phê, chè); đồng thời, xây dựng các công trình như văn phòng, nhà ở công nhân, nhà kho, chuồng trại, trại thực nghiệm, vườn ươm, hồ chứa nước hơn 3,5ha.

Qua kiểm tra đến năm 2019, tại Dự án của Công ty Minh Tú đã xảy ra 7 vụ phá rừng, với diện tích thiệt rừng thiệt hại hơn hơn 2,07ha

Theo báo cáo của Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Lâm, từ khi được bàn giao đất triển khai Dự án đến năm 2019, Công ty Minh Tú để xảy ra 7 vụ phá rừng trái pháp luật. Tất cả các vụ phá rừng xảy ra trên lâm phần do Công ty Minh Tú triển khai Dự án đều không xác định được đối tượng vi phạm. Điều đáng nói, các vụ phá rừng nói trên đều xảy ra theo hình thức ken gốc thông đổ hóa chất để chiếm đất. Diện tích rừng bị thiệt hại tại Tiểu khu 445 tính đến tháng 9/2019 là 2,07ha, với trữ lượng lâm sản bị thiệt hại là 77,379 mét khối. Trong các vụ phá rừng nói trên thì nổi lên vụ đầu độc 85 cây thông 3 lá được Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Lâm phát hiện vào ngày 13/9/2019.

Ngoài các vụ phá rừng, trong thời gian này, Công ty Minh Tú cũng để xảy ra nhiều sai phạm trong quá trình thực hiện Dự án như trồng các loại cây nông nghiệp, cây công nghiệp như cà phê, dâu tằm, bơ... dưới tán rừng thông vi phạm các quy định thực hiện Dự án. Không những vậy, trong quá trình thực hiện các giải pháp lâm sinh làm giàu rừng, Công ty này còn sử dụng máy móc cơ giới đào đất xử lý thực bì dưới tán rừng với diện tích 85,3ha làm đứt rễ ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát triển của rừng thông. Theo đó, Công ty Minh Tú đã trồng cà phê xen mắc ca dưới tán rừng thông là 44,01ha; diện tích trồng thuần cà phê dưới tán rừng thông là 2,94 ha, trồng thuần cây mắc ca dưới tán rừng thông là 2,07ha…

Cùng với đó, nhiều hạng mục công trình, Công ty Minh Tú không thực hiện đúng theo Dự án được cấp như không thực hiện trại thực nghiệm, vườn ươm, trồng chè chất lượng cao, trồng cỏ chăn nuôi bò thịt; đồng thời, trồng các loại cây nông nghiệp không có trong hồ sơ Dự án như bơ, dâu tằm.

Hầu hết diện tích còn rừng tại Tiểu khu 445 của Công ty Minh Tú đều đã trồng xen các loại cây trồng như cà phê, mắc ca và bơ trái với quy định pháp luật QLBVR

Trước những vi phạm xảy ra tại Dự án của Công ty Minh Tú, tháng 9/2018, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản yêu cầu Công ty này trồng bổ sung các loại cây lâm nghiệp (tối thiểu 500 cây/ha) trên diện tích đất lâm nghiệp mà Công ty đã trồng các loại cây nông nghiệp. Đối với diện tích làm giàu rừng, buộc Công ty trồng các loại cây lâm nghiệp đúng, đủ mật độ; chăm sóc để cây lâm nghiệp sinh trưởng, phát triển thành rừng đảm bảo đúng mục đích Dự án.

• ĐỂ MẤT HÀNG CHỤC HA RỪNG

Theo ông Nguyễn Văn Thanh - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Lâm, thời gian qua, tình trạng phá rừng, thực hiện sai các quy định của pháp luật tại Dự án QLBVR, trồng rừng, trồng chè chất lượng cao, trồng cỏ và chăn nuôi bò thịt của Công ty Minh Tú diễn biến hết sức phức tạp. Đặc biệt, trong tháng 5/2022, Hạt Kiểm lâm huyện và các cơ quan liên quan đã phát hiện tại Tiểu khu 445 thuộc Dự án của Công ty Minh Tú có 14 vị trí với 232 cây thông 3 lá bị chết, trữ lượng lâm sản bị thiệt hại là 149,881 mét khối gỗ. Ngoài ra, có 2 vị trí với 31 cây thông bị cưa hạ, với tổng lâm sản bị cắt là 7,557 mét khối. Vụ việc này, đã được Hạt Kiểm lâm chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan của huyện Bảo Lâm tổ chức khám nghiệm hiện trường và thu thập các mẫu vật liên quan trưng cầu giám định để điều tra, làm rõ vụ việc hủy hoại rừng nhưng vẫn chưa được làm rõ.

Trong tháng 5/2022, cơ quan chức năng huyện Bảo Lâm phát hiện vụ phá rừng tại Dự án của Công ty Minh Tú, với 232 cây thông 3 lá bị đầu độc

Trước tình hình phá rừng diễn ra phức tạp tại Dự án của Công ty Minh Tú, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã tiến hành thanh tra và ban hành Kết luận vào ngày 16/7/2020. Cùng với việc chỉ ra các sai phạm liên quan trong quá trình thực hiện Dự án, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Bảo Lâm, Hạt Kiểm lâm huyện chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng và UBND xã Lộc Ngãi hướng dẫn Công ty Minh Tú thuê đơn vị có chức năng kiểm kê tài nguyên rừng; tham gia thẩm định kết quá kiểm kê tài nguyên rừng; tham gia kiểm tra, làm rõ diện tích rừng bị mất, khối lượng lâm sản bị thiệt hại và các thời điểm để xay ra mất rừng tại Dự án của Công ty Minh Tú.

Theo báo cáo vào ngày 29/5/2024 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, qua rà soát theo số liệu mới nhất, sau gần 16 năm thực hiện Dự án, đến hiện tại, Công ty Minh Tú đã để mất 88,62ha, với trữ lượng lâm sản bị thiệt hại hơn 5.705 mét khối. Trong đó, có 4,26 rừng bị mất đã được xử lý và 84,36ha rừng bị mất chưa được xử lý. Từ kết quả này, Sở Nông nghiệp đã đề nghị Sở Tài chính Lâm Đồng xác định thiệt hại diện tích 84,36ha rừng để xử lý theo quy định. Tuy nhiên, Công ty Minh Tú đã có báo cáo không thống nhất diện tích mất rừng do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rà soát, cung cấp; đồng thời, kiến nghị UBND tỉnh xem xét, xác minh các nội dung liên quan.

Theo kết quả rà soát của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau gần 16 năm thực hiện Dự án, Công ty Minh Tú đã để mất 88,62ha, với trữ lượng lâm sản bị thiệt hại hơn 5.705 mét khối

Cũng theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, kể từ tháng 5/2021 đến nay, Sở đã 8 lần đôn đốc Công ty Minh Tú hoàn thiện và nộp hồ sơ kiểm kê rừng theo Kết luận của Thanh tra tỉnh Lâm Đồng. Tuy nhiện, đến nay Công ty Minh Tú vẫn chưa thực hiện. Để làm rõ những vấn đề liên quan, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng xem xét giao UBND huyện Bảo Lâm thuê đơn vị tư vấn để tổ chức thực hiện điều tra rừng, kiểm kê rừng và đánh giá biến động tài nguyên rừng tại Dự án của Công ty Minh Tú để thẩm định làm cơ sở yêu cầu doanh nghiệp bồi thường tài nguyên rừng theo quy định của pháp luật.

Ghi nhận thức tế cho thấy, hiện tại, trên diện tích Dự án của Công ty Minh Tú đang xảy ra tình trạng cây thông bị chết tại nhiều khu vực

Theo ghi nhận thực tế của phóng viên vào ngày 12/6 vừa qua cho thấy, hầu hết diện tích được giao cho Công ty Minh Tú triển khai Dự án đều phủ kín cà phê và mắc ca. Trong đó, diện tích cà phê, mắc ca trồng thuần không có cây lâm nghiệp chiếm phần lớn. Những diện tích còn rừng (thông 3 lá) hầu hết đã được trồng xen cây cà phê, mắc ca dưới tán rừng. Điều đáng nói, tại nhiều khu vực còn rừng trồng xe cây cà phê đang tiếp tục xuất hiện tình trạng hàng loạt cây thông bị héo lá, khô cành chết đứng.

Hầu hết diện tích còn rừng tại Dự án đã được trồng xe cây cà phê trái quy định pháp luật

Cùng với đó, trong khu vực Dự án của Công ty Minh tú có khoảng 5ha đã được san ủi, đào múc nham nhở. Ban đầu, diện tích này được cơ quan chức năng xác định là đất nông nghiệp do Công ty Minh Tú mua thêm của người dân địa phương.

Trong Dự án này có khoảng 5 ha bị đào múc nham nhở, ban đầu được xác định là diện tích đất nông nghiệp do Công ty Minh Tú mua thêm

Ông Nguyễn Văn Thanh - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Lâm, cho biết: Liên quan những sai phạm, đặc biệt là trước tình trạng phá rừng, để mất rừng xảy ra tại Dự án của Công ty Minh Tú, Hạt đã báo cáo đề xuất UBND huyện Bảo Lâm xem xét kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo các sở, ngành liên quan yêu cầu Công ty này khẩn trương kiểm kê rừng. Qua đó, buộc Công ty Minh Tú bồi thường thiệt hại tài nguyên rừng để mất; đồng thời, đề xuất UBND tỉnh xem xét thu hồi diện tích rừng, đất lâm nghiệp đã giao cho Công ty Minh Tú để giao lại cho chủ rừng Nhà nước quản lý theo quy định.

Mới đây, vào ngày 7/6/2024, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản chỉ đạo giao UBND huyện Bảo Lâm thuê đơn vị tư vấn chuyên ngành lâm nghiệp tổ chức thực hiện điều tra rừng, kiểm kê rừng và đánh giá biến động tài nguyên rừng tại Dự án của Công ty Minh Tú. UBND huyện Bảo Lâm có trách nhiệm thực hiện và gửi kết quả về UBND tỉnh trước ngày 31/8/2024 để thẩm định, làm cơ sở yêu cầu Công ty Minh Tú bồi thường thiệt hại về tài nguyên rừng bị mất theo quy định của pháp luật.