Bảo Lâm: Triển khai dự án bãi chôn lấp rác trước khi chuyển mục đích sử dụng rừng?

(LĐ online) - Ngày 10/6, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản chỉ đạo liên quan đến việc chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp chất thải rắn xã Lộc Phú, huyện Bảo Lâm.

Hố chôn lấp tại bãi rác Lộc Phú thi công cơ bản hoàn thiện và đã đưa vào sử dụng. Ảnh chụp tháng 4/2024

• KHÔNG THUỘC DANH MỤC DỰ ÁN CẤP THIẾT PHẢI CHUYỂN MỤC ĐÍCH RỪNG TỰ NHIÊN

Trước đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đã có văn bản phúc đáp nội dung kiến nghị của UBND huyện Bảo Lâm về việc bổ sung danh mục dự án có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng rừng.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp chất thải rắn xã Lộc Phú đã được UBND tỉnh có văn bản phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi ngày 21/01/2021 và văn bản chấp thuận vị trí, diện tích đất thực hiện dự án tại một phần tiểu khu 438A (xã Lộc Phú) với diện tích 6 ha. Trong đó, về hiện trạng, có 3,42 ha có rừng tự nhiên núi đất và 2,58 ha đất chưa có rừng. Về quy hoạch, có 4,26 ha được quy hoạch lâm nghiệp đối tượng rừng sản xuất, còn lại 1,74 ha ngoài quy hoạch lâm nghiệp.

Một công trình xây dựng tại bãi rác Lộc Phú. Ảnh chụp tháng 4/2024

Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp chất thải rắn xã Lộc Phú đã được cập nhật vào quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 và kế hoạch sử dụng đất năm 2024 trên địa bàn huyện Bảo Lâm được UBND tỉnh phê duyệt. Tuy nhiên, theo phê duyệt Quy hoạch tỉnh Lâm Đồng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Thủ tướng Chính phủ thì Dự án này không có trong danh mục dự án có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng rừng.

Ngoài ra, Dự án còn nằm trong quy hoạch thăm dò, khai thác bô xít và thuộc khu vực an toàn khu. Đặc biệt, theo quy định của Luật Lâm nghiệp thì dự án này không thuộc danh mục dự án cấp thiết cần phải chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên; do đó, dự án chỉ được thực hiện khi được sự đồng ý chủ trương của Chính phủ. Chính vì vậy, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu UBND tỉnh đề nghị UBND huyện Bảo Lâm khảo sát, tìm vị trí khác để thực hiện Dự án cho phù hợp.

Đường nội bộ trong bãi rác Lộc Phú. Ảnh chụp tháng 4/2024

• THI CÔNG DỰ ÁN TRƯỚC KHI CHUYỂN ĐỔI MỤC ĐÍCH RỪNG?

Trên thực tế, Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp rác thải rắn xã Lộc Phú được triển khai thi công từ tháng 8/2021 theo hợp đồng thi công giữa Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng và Công trình công cộng huyện Bảo Lâm với Công ty TNHH Bảo Khiêm với giá trị hợp đồng là hơn 15,7 tỷ đồng.

Đến tháng 8/2023, Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng và Công trình công cộng huyện Bảo Lâm có tờ trình gửi Sở Xây dựng đề nghị điều chỉnh Dự án. Sau khi thẩm định, Sở Xây dựng đã trình và được UBND tỉnh Lâm Đồng có quyết định phê duyệt điều chỉnh Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp rác thải rắn xã Lộc Phú vào tháng 9/2023.

Nội dung điều chỉnh là chuyển đổi vị trí hố chôn lấp số 2, 3 và đường nội bộ số 4 sang vị trí đất dự phòng. Đồng thời, cũng điều chỉnh quy mô, chỉ tiêu một số hạng mục công trình. UBND tỉnh yêu cầu: “Sở Xây dựng và chủ đầu tư chịu trách nhiệm toàn diện đối với nội dung trình, thẩm định và đề xuất UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh như trên”.

Lý giải về việc chuyển đổi vị trí hố chôn lấp số 2, 3 và đường nội bộ số 4 sang vị trí đất dự phòng, trao đổi với phóng viên Báo Lâm Đồng vào đầu tháng 4/2024, đại diện Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng và Công trình công cộng huyện Bảo Lâm cho biết: Do trong quá trình thi công thì Dự án vướng đất rừng với diện tích 3,42 ha. Do đó, chủ đầu tư đã làm thủ tục xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này mất nhiều thời gian và gặp nhiều vấn đề nên sẽ không kịp tiến độ thi công bãi chôn lấp rác. Do vậy, song song với việc xin chuyển mục đích sử dụng đất rừng thì Ban cũng trình Sở Xây dựng để đề nghị được chuyển đổi vị trí 2 hố chôn lấp rác ra khỏi vị trí đất rừng, qua khu vực đất dự phòng khoảng 1,7 ha

Ngoài thi công trước khi chuyển đổi mục đích đất rừng, tình trạng cháy âm ỉ tại bãi rác Lộc Phú trước đây cũng đã ảnh hưởng đến cây rừng tại đây. Ảnh chụp tháng 3/2023

Theo như trả lời của người đại diện này thì vị trí 1,7 ha đất dự phòng là “đất sạch”, dự kiến dùng để kêu gọi đầu tư Nhà máy xử lý rác thải. Việc chuyển đổi vị trí 2 hố chôn lấp ra khu vực đất dự phòng không ảnh hưởng đến Dự án. Khi nào phần đất rừng được chuyển đổi thì sẽ trả lại đất để làm Nhà máy xử lý rác thải.

Tuy nhiên, đối chiếu với văn bản trả lời của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nêu trên, thì có thể nhận thấy 1,7 ha (thực tế là 1,74 ha) đất dự phòng dù là quy hoạch ngoài lâm nghiệp nhưng vẫn nằm trong tổng thể 6 ha của Dự án và chưa được chuyển mục đích sử dụng.

Điều này được thể hiện rõ ràng hơn tại Văn bản số 966 ngày 01/02/2024 của UBND tỉnh Lâm Đồng khi trả lời đề nghị của UBND huyện Bảo Lâm và Sở Kế hoạch Đầu tư là "không chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt Bảo Lâm tại vị trí đất dự phòng thuộc bãi rác xã Lộc Phú. Lý do, vị trí đất đề xuất làm dự án tác động đến rừng tự nhiên, thuộc khu vực quy hoạch khai thác khoáng sản bô xít theo Quyết định 866 của Thủ tướng Chính phủ".

Tại văn bản này, UBND tỉnh cũng đề nghị UBND huyện Bảo Lâm rà soát, nghiên cứu vị trí khác để đề xuất chủ trương đầu tư Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

Như vậy, có thể thấy chủ đầu tư đã triển khai thi công Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp chất thải rắn xã Lộc Phú (huyện Bảo Lâm) trước khi chuyển đổi mục đích đất rừng; đồng thời, “nóng vội” khi chuyển đổi vị trí hố chôn lấp số 2, 3 và đường nội bộ số 4 sang vị trí đất dự phòng, trong khi ngay cả diện tích này cũng “tác động đến rừng tự nhiên và thuộc khu vực quy hoạch khai thác khoáng sản bô xít”.

Đặc biệt, trong quá trình thi công Dự án Nâng cấp bãi chôn lấp chất thải rắn xã Lộc Phú, chủ đầu tư và đơn vị thi công Dự án cũng đã để xảy ra một số sai sót mà Báo Lâm Đồng đã có bài phản ánh.