Phát triển hệ thống khám, chữa bệnh y học cổ truyền

Với đặc điểm địa hình, địa chất, thổ nhưỡng, khí hậu đặc trưng nên Lâm Đồng có thảm thực vật tự nhiên phong phú, đa dạng, trong đó có nhiều loài dược liệu quý và dược liệu tiềm năng có giá trị làm thuốc. Tỷ lệ người dân khám, chữa bệnh và sử dụng thuốc y học cổ truyền (YHCT) ngày càng tăng, chỉ số hấp dẫn của thuốc thảo dược ngày một nhiều, kết quả và khả năng chữa bệnh cũng như niềm tin của bệnh nhân vào thuốc YHCT ngày càng cao cho thấy nhu cầu sử dụng dược liệu trên địa bàn tỉnh là rất lớn.

Các bác sĩ Bệnh viện YHCT Phạm Ngọc Thạch Lâm Đồng thực hiện phương pháp cấy chỉ để điều trị mất ngủ cho bệnh nhân

• HỆ THỐNG KHÁM, CHỮA BỆNH BẰNG Y, DƯỢC CỔ TRUYỀN

Mạng lưới khám, chữa bệnh (KCB) bằng YHCT của các cơ sở KCB công lập và tổ chức Hội Đông y được phát triển rộng khắp từ tuyến tỉnh đến tuyến xã. Bên cạnh đó, còn có sự phát triển mạnh mẽ của các cơ sở KCB ngoài công lập với nhiều hình thức như phòng khám đa khoa tư nhân có bộ phận YHCT, phòng khám chuyên khoa YHCT hay các phòng chẩn trị YHCT. 

Y tế công lập tuyến tỉnh có 2 Bệnh viện YHCT: Bệnh viện YHCT Phạm Ngọc Thạch Lâm Đồng (hạng 2, quy mô 180 giường bệnh) và Bệnh viện YHCT Bảo Lộc (hạng 3, quy mô 100 giường bệnh). Các bệnh viện YHCT đều đang hoàn thiện theo hướng bệnh viện đa khoa YHCT. Bệnh viện YHCT Phạm Ngọc Thạch được giao nhiệm vụ chỉ đạo tuyến, chuyển giao kỹ thuật và hỗ trợ công tác YHCT cho 6 huyện, thành phố phía Bắc của tỉnh; Bệnh viện YHCT Bảo Lộc được giao nhiệm vụ chỉ đạo tuyến, chuyển giao kỹ thuật và hỗ trợ công tác YHCT cho 6 huyện, thành phố phía Nam của tỉnh. Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện II Lâm Đồng và Bệnh viện Phục hồi chức năng đã thành lập khoa YHCT với tổng số 39 giường bệnh.

Tuyến huyện, thành phố hiện 9 Trung tâm Y tế huyện có hệ bệnh viện đã thành lập khoa YHCT lồng ghép với Phục hồi chức năng. Riêng 2 Trung tâm Y tế TP Đà Lạt, Bảo Lộc có phòng khám Đông y thuộc Phòng khám Đa khoa Trung tâm. 

Tuyến xã hiện có 140/142 trạm y tế (TYT) có hoạt động khám, chữa bệnh bằng YHCT (tỷ lệ 98,6%), chủ yếu là châm cứu, xoa bóp và hướng dẫn người dân sử dụng thuốc nam, kết hợp sử dụng YHCT và y học hiện đại (YHHĐ) trong chăm sóc sức khỏe Nhân dân ngay tại cơ sở. Có 55/142 TYT đạt tiên tiến về y dược cổ truyền (38,7%).

Tổng số giường bệnh YHCT toàn tỉnh là 377 giường; trong đó tuyến tỉnh 319 giường, tuyến huyện 58 giường. Tỷ lệ giường bệnh YHCT trên tổng số giường bệnh trong toàn tỉnh là 14,3%. 

Y tế ngoài công lập trên địa bàn tỉnh hiện có 1 bệnh viện đa khoa tư nhân (Bệnh viện Đa khoa Hoàn Mỹ Đà Lạt) có Khoa YHCT lồng ghép với Phục hồi chức năng. Tổng số Phòng khám, Phòng chẩn trị YHCT có 105 cơ sở đã được cấp giấy phép hoạt động theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Hội Đông y tỉnh Lâm Đồng được thành lập ngày 25/8/1983, đến nay đã phát triển hơn 400 hội viên.

Tại 2 bệnh viện chuyên khoa YHCT tuyến tỉnh đã cung cấp nhiều dịch vụ YHCT kỹ thuật cao, chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng đa dạng đáp ứng nhu cầu của Nhân dân. Thực hiện được việc bào chế thuốc thành phẩm YHCT trong bệnh viện và từng bước nâng cao chất lượng thành phẩm, quy cách bao gói cũng như đảm bảo yêu cầu sản phẩm phục vụ nhu cầu người sử dụng. Một số trang thiết bị phục vụ cũng được quan tâm đầu tư như: máy sắc thuốc, đóng gói thuốc sắc...

Năm 2022, tỷ lệ khám bệnh bằng YHCT, kết hợp YHCT với YHHĐ trên tổng số khám, chữa bệnh chung tại tỉnh chiếm 13,9%. Trong đó, tuyến tỉnh là 7%, tuyến huyện là 11,7%, tuyến xã là 35,9%.

Tỷ lệ khám, chữa bệnh bằng YHCT, kết hợp YHCT với YHHĐ tại tuyến xã đã vượt chỉ tiêu theo kế hoạch của UBND tỉnh đề ra đến 2025 tuyến tỉnh đạt 20%, tuyến huyện 25%, tuyến xã 30%, đã góp phần nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh bằng YHCT và kết hợp YHCT với YHHĐ tại tuyến y tế cơ sở.

• NGUỒN NHÂN LỰC VỀ Y, DƯỢC CỔ TRUYỀN

Theo Sở Y tế Lâm Đồng, trong những năm qua, nguồn nhân lực của các đơn vị không ngừng bổ sung và nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác y, dược cổ truyền của các tuyến. Đến nay, tổng số nhân lực làm công tác y, dược cổ truyền trên địa bàn tỉnh là 371 người; trong đó tuyến tỉnh 260 người, tuyến huyện, xã 111 người. Trình độ nhân lực trong lĩnh vực y, dược cổ truyền ở các tuyến không đồng đều, nhân lực trình độ chuyên môn cao (sau đại học) tập trung chủ yếu ở tuyến tỉnh. Tuy vậy, đã có 11/12 Trung tâm Y tế có bác sĩ YHCT, tạo điều kiện để thành lập khoa YHCT lồng ghép với Phục hồi chức năng và củng cố mạng lưới YHCT chung trong toàn tỉnh.

Thực hiện Thông tư số 29/2015/TT-BYT ngày 12/10/2015 của Bộ Y tế quy định cấp, cấp lại giấy chứng nhận là lương y; Sở Y tế đã phối hợp với Hội Đông y, Hội Châm cứu tỉnh tổ chức phổ biến các quy định liên quan, các tài liệu ôn tập, chuẩn hóa trình độ lương y theo quy định của Bộ Y tế để các hội viên nghiên cứu, chuẩn hóa theo quy định. Đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 61 người có Giấy chứng nhận lương y; có 1 người được cấp Giấy chứng nhận bài thuốc gia truyền, phương pháp chữa bệnh gia truyền từ trước đến nay. Trong 6 tháng đầu năm 2023, có 5 hồ sơ đăng ký cấp Giấy chứng nhận bài thuốc gia truyền.

Ngành Y tế Lâm Đồng đã đáp ứng nhu cầu cơ bản về nhân lực y, dược cổ truyền ở trình độ trung học. Đối với cán bộ có trình độ đại học, cần tiếp tục đào tạo cán bộ theo hướng đa khoa hóa YHCT để đáp ứng cho yêu cầu hoạt động của chuyên ngành YHCT, thực hiện kết hợp YHHĐ và YHCT trong khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Quan tâm công tác thanh tra, kiểm tra hành nghề Y, Dược cổ truyền để đảm bảo các cơ sở hoạt động đúng quy định pháp luật, phục vụ tốt việc chăm sóc sức khỏe Nhân dân. Theo đó, trong năm 2021, Sở Y tế tỉnh thực hiện 4 đợt kiểm tra hành nghề về YHCT trên địa bàn tỉnh. Tổng số kiểm tra 11 cơ sở, phát hiện 1 cơ sở vi phạm, xử phạt hành chính 4 triệu đồng. Năm 2022, thực hiện 4 đợt kiểm tra hành nghề về YHCT trên địa bàn tỉnh. Tổng số cơ sở kiểm tra 5 cơ sở, không có cơ sở vi phạm. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, Sở Y tế thực hiện 2 đợt kiểm tra hành nghề về YHCT trên địa bàn tỉnh. Kiểm tra phát hiện 1 cơ sở vi phạm, xử phạt hành chính 6 triệu đồng.

Một số khó khăn tồn tại trong lĩnh vực này là việc cấp bổ sung phạm vi hoạt động chuyên môn trong chứng chỉ hành nghề cho bác sĩ YHCT chưa có hướng dẫn cụ thể từ Bộ Y tế và còn vướng mắc trong việc cấp giấy chứng nhận bài thuốc gia truyền.