Tránh tình trạng thu gom đất, thu lợi bất chính khi hóa giá vườn cây tại các công ty chè

(LĐ online) - Kết quả kiểm tra bước đầu của cơ quan chức năng cho thấy, nhiều hộ gia đình, cá nhân đã lợi dụng chủ trương hóa giá vườn cây của tỉnh Lâm Đồng để thu gom đất, thu lợi bất chính từ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng (CNQSD) đất cho hộ nhận khoán theo hình thức không thu tiền sử dụng đất.

Công ty CP Chè Minh Rồng đang xảy ra nhiều khiếu kiện, khiếu nại liên quan đến việc hóa giá vườn cây của các hộ nhận khoán

Chiều 16/4 vừa qua, UBND tỉnh Lâm Đồng đã mời các sở, ban, ngành, lãnh đạo UBND các huyện Bảo Lâm, Di Linh và TP Bảo Lộc cùng Công ty CP chè Lâm Đồng; Công ty CP chè Ngọc Bảo; Công ty CP chè Minh Rồng; Công ty CP chè - cà phê Di Linh họp bàn phương án xử lý những nội dung liên quan đến kiến nghị của người dân về việc chuyển nhượng giá trị vườn cây và cấp Giấy CNQSD đất cho người nhận khoán.

Hiện tại Công ty Chè Lâm Đồng đã cổ phần hóa và trụ sở tại đường Quang Trung (Phường 2, TP Bảo Lộc) được chuyển nhượng cho một đơn vị khác tiếp quản

• PHÁT SINH KHIẾU KIỆN TRONG QUÁ TRÌNH THU HỒI ĐẤT

Ngày 21/3/2024, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã có báo cáo về việc chuyển nhượng giá trị vườn cây cho người dân nhận khoán ở các công ty chè nói trên. Theo đó, cơ quan này nhận định trong quá trình cổ phần hóa, các công ty chè không lập phương án sử dụng đất trước khi cổ phần hóa. Vì vậy, toàn bộ diện tích đất các công ty quản lý đã được UBND tỉnh cấp Giấy CNQSD đất và cho thuê đất theo hình thức trả tiền thuê đất hàng năm khiến việc hóa giá vườn cây cho hộ nhận khoán sau này gặp nhiều khó khăn, vướng mắc khi căn cứ các quy định hiện hành của pháp luật.

Đơn cử, năm 2012, Công ty CP Chè Lâm Đồng được giao quản lý gần 300 ha bao gồm 285,5 ha chè và 6,5 ha cà phê. Trong số 285,5 ha chè của Công ty, có trên 140 ha chè đã trồng giống mới theo chương trình chuyển đổi giống chè cành của UBND tỉnh trước khi cổ phần hóa nên năng suất và giá trị cao. Số còn lại trồng chè hạt giống đã thoái hóa, mật độ thưa, năng suất thấp.

Sau khi được hóa giá vườn cây từ Công ty CP Chè Minh Rồng, một số hộ dân tại thị trấn Lộc Thắng đã vô tư dựng nhà tiền chế trên đất nông nghiệp

Do nhu cầu đầu tư thâm canh và chuyển đổi giống mới một số diện tích chè có năng suất và chất lượng cao tại những vùng có lợi thế nên Công ty CP Chè Lâm Đồng đề nghị UBND tỉnh cho phép chuyển nhượng giá trị vườn cây hơn 50 ha chè ở những khu vực xa xôi, manh múm khó quản lý, hiệu quả thấp để có vốn đầu tư thực hiện mục tiêu nêu trên.

Đề nghị này được Sở Tài chính đề xuất UBND tỉnh và đến ngày 8/5/2012, UBND tỉnh Lâm Đồng thống nhất về nguyên tắc và phương thức chuyển nhượng giá trị vườn cây cho người nhận khoán của Công ty CP Chè Lâm Đồng. Trong đó, UBND tỉnh đồng ý cho Công ty CP Chè Lâm Đồng chuyển nhượng vườn cây trong diện tích hơn 50 ha cho 108 hộ dân nhận chuyển nhượng với đơn giá chuyển nhượng bình quân (không bao gồm giá trị quyền sử dụng đất) là giá thỏa thuận giữa Công ty CP Chè Lâm Đồng và người nhận khoán.

UBND tỉnh giao Công ty CP Chè Lâm Đồng chịu trách nhiệm về sự thỏa thuận giá trị chuyển nhượng với các hộ nhận khoán và tuyệt đối không được chuyển nhượng vườn cây cho các đối tượng khác ngoài đối tượng nhận chuyển nhượng nêu trên. Đồng thời, yêu cầu sau khi thực hiện xong thủ tục chuyển nhượng giá trị vườn cây cho người nhận khoán, doanh nghiệp có văn bản bảo cáo đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, lập hồ trình UBND tỉnh thu hồi đất để giao cho UBND các huyện Bảo Lâm, Di Linh quản lý và lập hồ sơ cấp sổ cho người nhận khoán.

Sau chủ trương nói trên, từ năm 2014 đến năm 2016, UBND tỉnh đã ban hành 4 quyết định thu hồi hơn 50 ha đất nói trên giao UBND 2 huyện Di Linh và Bảo Lâm quản lý để cấp Giấy CNQSD đất cho các hộ nhận khoán.

Cùng với đó, Công ty CP chè Lâm Đồng đã thực hiện chuyển nhượng giá trị vườn cây cho 94 hộ nhận khoán với diện tích hơn 46 ha. Còn lại khoảng 4 ha Công ty chưa thực hiện chuyển nhượng giá trị vườn cây đối với 14 hộ.

Diện tích chè do Công ty chè Minh Rồng quả lý trồng chè tại thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm

Trong quá trình chuyển nhượng, ở khu vực này đã phát sinh 28 hộ dân ở huyện Bảo Lâm gửi đơn đề nghị UBND tỉnh xem xét chấp thuận chủ trương cho Công ty CP Chè Lâm Đồng thực hiện chuyển nhượng giá trị vườn cây với diện tích hơn 13,2 ha. Tuy nhiên, UBND tỉnh Lâm Đồng cho rằng diện tích hơn 13,2 ha đất và 28 hộ này không nằm trong hơn 4 ha UBND tỉnh đã có chủ trương, nhưng Công ty chưa thực hiện chuyển nhượng giá trị vườn cây nên không xem xét giải quyết.

Tương tự đối với Công ty CP Chè Minh Rồng, từ năm 2011 đến 2019, UBND tỉnh đã 6 lần có chủ trương đồng ý cho Công ty chuyển nhượng giá trị vườn cây với tổng diện tích là 292,1 ha. Sau khi có chủ trương, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh ban hành 17 Quyết định thu hồi 234,4 ha để giao cho UBND TP Bảo Lộc và huyện Bảo Lâm quản lý và lập thủ tục cấp Giấy CNQSD đất cho các hộ gia đình, cá nhân theo quy định.

Còn lại 57,6 ha đất UBND tỉnh đã có chủ trương cho chuyển nhượng giá trị vườn cây nhưng chưa có quyết định thu hồi để giao cho địa phương quản lý (trong đó: hơn 53 ha/57,6 ha Công ty đã chuyển nhượng giá trị vườn cây; 4,5 ha/57,6 ha Công ty chưa chuyển nhượng giá trị vườn cây).

Liên quan đến việc chuyển nhượng hóa giá vườn cây đang xảy ra khiếu kiện, khiếu nại tại của người dân là các hội nhận khoán tại các công ty chè

Tháng 10/2023, đại diện của 8 hộ nhận khoán liên tục có đơn đề nghị UBND tỉnh xem xét chấp thuận chủ trương cho Công ty CP Chè Minh Rồng chuyển nhượng giá trị vườn cây cho các hộ với diện tích hơn 3,9 ha tương tự như những trường hợp nhận khoán trước đây.

UBND tỉnh đã giao Thanh tra tỉnh xác minh đối với đơn của các hộ này, ngày 17/01/2024 Thanh tra tỉnh có báo cáo và khẳng định: Việc các hộ dân đề nghị xem xét chấp thuận chủ trương cho Công ty CP Chè Minh Rồng thực hiện chuyển nhượng giá trị vườn cây cho các hộ nhận khoán là không thể xem xét và UBND tỉnh Lâm Đồng không có trách nhiệm xem xét, trả lời.

Từ năm 2007, UBND tỉnh Lâm Đồng đã cho phép 3 công ty chuyển nhượng gần 489 ha/1.318 ha giá trị vườn cây chè cho các hộ nhận khoán

• TẠM DỪNG CHUYỂN NHƯỢNG GIÁ TRỊ VƯỜN CÂY VÀ DỪNG CẤP SỔ

Đối với Công ty CP Chè Ngọc Bảo, từ năm 2008 đến 2012, Công ty cũng được UBND tỉnh cho phép chuyển nhượng giá trị vườn cây với tổng diện tích hơn 147 ha. Đồng thời, UBND tỉnh đã ban hành các quyết định thu hồi khoảng 114 ha/147 ha để giao cho UBND TP Bảo Lộc và UBND huyện Bảo Lâm quản lý, lập thủ tục cấp Giấy CNQSD đất cho các hộ gia đình, cá nhân theo quy định.

Trong thời gian này, Công ty CP chè Ngọc Bảo thực hiện chuyển nhượng 33,3 ha giá trị vườn cây cho các hộ, nhưng UBND tỉnh chưa có quyết định thu hồi đất để giao cho địa phương quản lý. Do vậy, từ tháng 11/2023 đến nay, 10 hộ dân nhận khoán đất của Công ty CP Chè Ngọc Bảo liên tục có đơn đề nghị UBND tỉnh xem xét chấp thuận chủ trương chuyển nhượng và yêu cầu được cấp sổ.

Một số công trình được cho là người không thuộc hộ nhận khoán được Công ty Chè Minh Rồng chuyển nhượng hóa giá vườn cây tại thị trấn Lộc Thắng (huyện Bảo Lâm)

Theo các hồ sơ, tài liệu, từ năm 2007, UBND tỉnh Lâm Đồng đã cho phép 3 công ty chuyển nhượng gần 489 ha/1.318 ha giá trị vườn cây chè. Đồng thời, UBND tỉnh ban hành quyết định thu hồi hơn 398 ha để giao về cho các địa phương quản lý và cấp sổ đỏ cho các hộ nhận khoán theo quy định. Còn lại gần 91 ha, UBND tỉnh chưa có quyết định thu hồi đất để giao cho các địa phương quản lý.

Quá trình chuyển nhượng giá trị vườn cây của các Công ty CP chè sau khi UBND tỉnh có chủ trương thực hiện cho các hộ nhận khoán thực tế tùy thuộc vào từng vị trí đất, giá trị chuyển nhượng vườn cây có thể từ 100 - 150 triệu đồng/1.000 m². Theo đó, người được nhận chuyển nhượng giá trị vườn cây cùng có chung tư tưởng cho rằng, số tiền chuyển nhượng giá trị vườn cây đã có phần giá trị đất mà các hộ đang nhận khoán.

Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh Lâm Đồng tạm dừng xem xét chuyển nhượng giá trị vường cây và cấp giấy CNQSD đất tại các công ty chè chờ hướng dẫn của các bộ, ngành trung ương

Mặt khác, từ năm 2006 đến 2019 là thời điểm các công ty hết thời hạn được miễn giảm tiền thuê đất với Nhà nước. Khi hết thời hạn miễn giảm thuế, các công ty lại xin chủ trương chuyển nhượng giá trị vườn cây với diện tích lớn, trả lại đất để Nhà nước cấp Giấy CNQSD đất cho các hộ nhận khoán. Lúc này các công ty không còn phải trả tiền thuê đất với Nhà nước và là người được hưởng lợi lớn khi thực hiện chuyển nhượng vườn cây.

Ngoài ra, khi triển khai thực hiện có nhiều trường hợp được chuyển nhượng giá trị vườn cây sau đó được cấp Giấy CNQSD đất không phải là người trực tiếp nhận khoán theo danh sách được phê duyệt.

Theo quy định, trong quá trình quản lý đất đai tại địa phương, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có chủ trương cho người nhận khoán được chuyển nhượng giá trị vườn cây, sau đó công ty trả lại đất, UBND tỉnh sẽ thu hồi đất giao về địa phương quản lý, làm thủ tục giao đất, cho thuê đất, cấp Giấy CNQSD đất cho các hộ nhận khoán.

Tuy nhiên, các công ty chè đã cổ phần hóa (trước đây chưa lập phương án sử dụng đất) và việc yêu cầu lập lại phương án sử dụng đất đối với các công ty cổ phần để từ đó triển khai thực hiện trong trường hợp này chưa được pháp luật quy định.

Theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng thì quá trình chuyển nhượng có thể dẫn đến sai sót về pháp lý và dẫn đến vi phạm pháp luật. Để tránh trường hợp biến đất công thành đất tư, các doanh nghiệp cho chuyển nhượng giá trị vườn cây vừa không phải trả tiền thuê đất vừa được hưởng lợi một số tiền lớn; một số trường hợp lợi dụng chính sách giao khoán của Nhà nước để thu gom đất công, phá vỡ hợp đồng nhận khoán, gây mất an ninh trật tự tại địa phương.

Thông qua công tác kiểm tra, thanh tra tỉnh đề xuất UBND tỉnh chưa xem xét chấp thuận chủ trương chuyển nhượng giá trị vườn cây của các công ty nói trên. Đồng thời, tạm dừng cấp Giấy CNQSD đất đối với những diện tích các công ty đã thực hiện chuyển nhượng giá trị vườn cây và UBND tỉnh đã có chủ trương cho thu hồi đất giao về các địa phương quản lý. Trên cơ sở đó, chỉ đạo các sở, ngành liên quan tham mưu có văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn cụ thể để thực hiện theo quy định.